خمیر حرارتی چیست؟

یکی از موضوعاتی که ممکن است بسیاری از افراد آشنایی چندانی با آن نداشته باشند، تاثیر خمیر سیلیکون روی پردازنده سرور است. گرما یک مشکل عمده برای سرور است که می‌تواند موجب خرابی قطعات سرور شود. خمیر حرارتی یک ماده خاکستری رنگ متمایل به نقره‌ای است که باید به‌صورت لایه‌ای نازک روی CPU سرور قرار داده شود تا امکان انتقال موثر گرما فراهم شود. در این مقاله به بررسی کامل خمیر سیلیکون یا همان خمیر حرارتی می‌پردازیم.

خمیر حرارتی چیست؟

اگر با دنیای رایانه‌ها آشنایی داشته باشید؛ احتمالا اطلاعاتی در مورد خمیر حرارتی دارید. این ماده با نام‌هایی مانند: گریس حرارتی ، خمیر CPU ، ژل حرارتی و ماده رابط حرارتی (TIM) نیز شناخته می‌شود. استفاده صحیح از خمیر حرارتی سبب اطمینان از عملکرد صحیح CPU سرور شما می‌شود. به همین دلیل است که نه تنها نحوه عملکرد آن، بلکه نحوه استفاده صحیح از آن هنگام کار با یک CPU نیز مهم است. این خمیر ضد آب بوده و یک حالت چسبندگی دارد. خمیر حرارتی می‌تواند گرما را از CPU به سمت خنک کننده انتقال دهد.

CPU یک مرکز پردازش اطلاعات در هر سیستمی است که دستورالعمل‌های مهمی را اجرا می‌کند. CPU سرور با پردازنده‌های معمولی تفاوت بسیاری دارد و می‌تواند حجم عظیمی از عملیات را در مدت زمان بسیار کوتاهی انجام دهد. همین امر سبب تولید گرما می‌شود و برای دست‌یابی به حداکثر میزان عملکرد، پردازنده باید به درستی خنک شود.

IHS CPU چیست؟

IHS مخفف Integrated Heat Spreader و به معنای پخش کننده یکپارچه حرارت است. اگر در عکس بالا دقت کنید IHS درب فلزی بیرونی پردازنده است که هم به‌عنوان مسیری برای تبادل گرما بین CPU و خنک کننده و هم به‌عنوان یک پوسته محافظ در اطراف سیلیکون پردازنده عمل می‌کند. به بیانی دیگر، IHS مانند یک هیت سینک عمل می‌کند و همچنین از داخل پردازنده محافظت می‌کند. این قسمت از CPU همچنان بعد از نصب روی مادربرد، در معرض دید قرار دارد و سطحی است که روی آن خمیر حرارتی ریخته می‌شود.

نکته قابل توجه دیگر در مورد IHS این است که شما می‌توانید از CPU بدون IHS استفاده کنید و به فرآیند حذف IHS از پردازنده Delidding گفته می‌شود. این امکان وجود دارد که با برداشتن درپوش فلزی بیرونی، دما اندکی کاهش پیدا کند اما به‌هیچ عنوان توصیه به انجام این کار نمی‌شود زیرا سبب باطل شدن گارانتی پردازنده سرور می‌شود.

چرا به خمیر حرارتی یا خمیر سیلیکون نیاز داریم و چگونه آن را استفاده کنیم؟

اگر با چشم غیر مسلح به پایه خنک کننده CPU و IHS نگاه کنید، پستی و بلندی مشاهده نخواهید کرد و سطح آن‌ها صاف به‌نظر می‌رسد. اما این صفحات فلزی دارای ناصافی‌های میکروسکوپی هستند که ممکن است سبب انتقال ضعیف حرارت شوند. برای آن‌که این دو سطح به‌صورت کامل با یکدیگر در تماس باشند از خمیر سیلیکون استفاده می‌کنیم تا شکاف‌ها پر شوند و امکان انتقال موثر گرما فراهم شود.

برای استفاده از Thermal Paste مراحل زیر را انجام دهید:

• ابتدا مطمئن شوید که CPU تمیز است و خمیر حرارتی قدیمی روی آن وجود ندارد.
• اگر خمیر روی پردازنده وجود داشت؛ خمیر قدیمی را با ایزوپروپیل الکل و یک پارچه میکروفیبر یا حوله کاغذی که ریزش نمی‌کند با احتیاط از درب CPU بردارید.
• اجازه دهید سطح کار خشک شود.
• اندازه یک نخود کوچک از خمیر حرارتی را روی IHS CPU بمالید.
• خنک کننده سی پی یو را نصب کنید. این کار را با فشاری آرام و از بالا به پایین انجام دهید. فشار نباید به حدی باشد که مادربرد خم شود یا به CPU آسیبی برسد.
• پس از قرار دادن هیت سینک روی سی پی یو، چهار پیچ آن را داخل حفره‌ها قرار دهید و سپس به‌صورت X پیچ‌ها را سفت کنید.
• کار خود را چک کنید تا مشکلی وجود نداشته باشد و هیچ‌گونه خمیر حرارتی روی لبه‌های CPU یا مادربرد نریخته باشد.
• اگر کار را به تمیزی انجام نداده‌اید و از مقدار زیادی خمیر سیلیکون استفاده کرده‌اید؛ باید کل خمیر را با الکل پاک کرده و فرآیند را از ابتدا انجام دهید.
• اگر همه قسمت‌ها تمیز به‌نظر می‌رسد و خنک کننده با لمس آن حرکت نمی‌کند؛ شما کار را به‌درستی انجام داده‌اید.

در چه بازه‌های زمانی باید خمیر حرارتی پردازنده را تعویض کنیم؟

بسیاری از مشتریان این سوال را می‌پرسند که هر چند وقت یک‌بار باید این خمیر را مجدد روی CPU استفاده کنند؛ برای این سوال پاسخ قاطعی نمی‌توان داشت. در واقع نمی‌توان گفت مثلا هر دو ماه، خمیر سیلیکون را جایگزین کنید. هر زمانی که شما سرور خود را باز کردید و مجبور به جداسازی پردازنده و هیت سینک از مادربرد شدید، باید از خمیر حرارتی مجددا استفاده کنید. همچنین اگر متوجه شدید دمای پردازنده شما به‌طور محسوسی افزایش داشته است، یکی از کارهایی که می‌توانید انجام دهید، تعویض خمیر حرارتی قدیمی است. البته افزایش ناگهانی دمای CPU سرور می‌تواند دلایل مهم دیگری داشته باشد که توصیه می‌کنیم قبل از انجام هرکاری ابتدا از متخصصان حرفه‌ای ماهان شبکه ایرانیان مشاوره رایگان دریافت کنید.