آموزش کامل اتصال به سرور با استفاده از SSH و RDP | مدیریت از راه دور سرور

مدیریت سرورها از راه دور به کمک پروتکل‌های SSH و RDP بسیار پرکاربرد است، به‌خصوص زمانی که نیاز به دسترسی و مدیریت سرورهای لینوکسی و ویندوزی دارید. در این مقاله به بررسی روش‌های اتصال به سرور لینوکس و ویندوز از طریق SSH و RDP خواهیم پرداخت. این تکنولوژی به طور گسترده‌ای برای مدیریت سرورها از راه دور استفاده می‌شود، بنابراین همراه ما باشید تا جزئیات آن را توضیح دهیم. با توجه به رشد فضای دیجیتال و افزایش نیاز به مدیریت سرورها از راه دور، ابزارهایی مانند SSH و RDP به یکی از اساسی‌ترین ابزارهای مدیریت سرورها تبدیل شده‌اند. بسته به سیستم عاملی که استفاده می‌کنید، روش‌های متعددی برای برقراری ارتباط با دستگاه‌های دیگر از راه دور وجود دارد. اما دو پروتکل پرکاربرد در این زمینه شامل موارد زیر می‌شود:

• SSH یا Secure Shell برای سیستم‌های مبتنی بر لینوکس
• RDP یا Remote Desktop Protocol برای سیستم‌های ویندوزی

هر دو این پروتکل‌ها از ساختار کلاینت-سرور بهره می‌برند تا امکان برقراری ارتباط از راه دور را فراهم کنند. این ابزارها به کاربران اجازه می‌دهند تا به سیستم‌های دیگر دسترسی پیدا کنند، فایل‌ها را انتقال دهند و تقریباً تمامی کارهایی را که به صورت حضوری می‌توانستند انجام دهند، از طریق شبکه به‌طور مجازی به انجام برسانند. در این مقاله به بررسی کامل این ابزارها و نحوه استفاده از آن‌ها برای مدیریت از راه دور سرورهای لینوکس و ویندوز می‌پردازیم.با ما همراه باشید.

SSH چیست و چه کاربردی دارد؟

SSH یا “Secure Shell” پروتکلی است که امکان برقراری ارتباط امن بین یک کامپیوتر کلاینت و سرور را فراهم می‌کند. این پروتکل بیشتر برای مدیریت سرورهای لینوکسی استفاده می‌شود و تمام تبادل اطلاعات بین دستگاه‌ها را به صورت رمزنگاری شده انجام می‌دهد که این موضوع امنیت بسیار بالایی به این پروتکل می‌دهد.پیشنهاد می‌کنیم برای مطالعه دقیق در مورد این پروتکل، مقاله پروتکل SSH چیست  را بخوانید.

ویژگی‌های کلیدی SSH

امنیت بالا

SSH از الگوریتم‌های رمزنگاری قدرتمند برای رمزگذاری داده‌های رد و بدل شده بین کاربر و سرور استفاده می‌کند. این ویژگی موجب می‌شود که حتی اگر فردی به داده‌های رد و بدل شده دسترسی پیدا کند، نتواند آن‌ها را بخواند.

مدیریت از راه دور

با SSH شما می‌توانید به سرور از راه دور متصل شوید و آن را به صورت کامل مدیریت کنید.

پشتیبانی از دستورات خط فرمان

یکی از ویژگی‌های مهم SSH این است که دسترسی به خط فرمان سرور را فراهم می‌کند که برای مدیریت دقیق و سریع سرور مناسب است.

پیش نیازها جهت اتصال به SSH در سرور لینوکس

برای برقراری یک اتصال ایمن از طریق پروتکل SSH به سرور لینوکسی، نیاز به رعایت چند پیش‌شرط مهم است. اولین و مهم‌ترین نکته این است که سرور یا سیستم مقصد باید همیشه روشن و به شبکه متصل باشد، زیرا در غیر این صورت امکان برقراری ارتباط با آن وجود ندارد. همچنین، در هر دو سوی اتصال (سرور و کلاینت) باید نرم‌افزارهای مناسب نصب شده و در حال اجرا باشند؛ به عنوان مثال، در سمت سرور باید سرویس SSH فعال باشد و در سمت کلاینت نیز نرم‌افزارهایی مانند PuTTY یا ابزار ترمینال در دسترس باشد.

علاوه بر این، برای برقراری ارتباط با سرور، باید آدرس IP یا نام دامنه دقیق آن را داشته باشید تا بتوانید به درستی به سرور متصل شوید. بدون داشتن این اطلاعات، برقراری ارتباط ممکن نیست. همچنین باید اطمینان حاصل کنید که مجوزهای لازم برای دسترسی به سرور در اختیار شما قرار دارد؛ این شامل داشتن نام کاربری و رمز عبور مناسب یا حتی استفاده از کلیدهای SSH برای احراز هویت امن‌تر است.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت تنظیمات فایروال است. فایروال‌ها به طور پیش‌فرض ممکن است دسترسی از راه دور را محدود کرده باشند. بنابراین، برای برقراری ارتباط موفقیت‌آمیز، باید پورت‌های مورد نیاز SSH (به طور معمول پورت 22) در فایروال سرور باز باشند. این تنظیمات به شما امکان می‌دهد تا از راه دور و با امنیت بالا به سرور متصل شوید و دستورات مدیریتی را اجرا کنید.

نحوه اتصال به سرور لینوکسی از طریق SSH

برای اتصال به یک سرور لینوکسی از طریق SSH، شما نیاز به ابزارهایی دارید که از این پروتکل پشتیبانی می‌کنند. این ابزارها بسته به سیستم‌عامل کلاینت متفاوت هستند.
برای اتصال به سرور لینوکسی از طریق SSH، مراحل زیر را طی کنید:

نصب ابزارهای لازم

در سیستم‌عامل ویندوز، نرم‌افزارهایی مانند PuTTY یا MobaXterm برای اتصال SSH استفاده می‌شوند. PuTTY یک نرم‌افزار سبک و رایگان است که به شما اجازه می‌دهد به سرور متصل شوید.

1. اتصال با استفاده از PuTTY در ویندوز

همانطور که گفته شد، PuTTY یک نرم‌افزار سبک و رایگان برای ویندوز است که به شما امکان اتصال به سرور از طریق پروتکل SSH را می‌دهد. این نرم‌افزار به دلیل ساده بودن و در دسترس بودن، بین کاربران ویندوز بسیار محبوب است.

مراحل استفاده از PuTTY

• ابتدا PuTTY را از وب‌سایت رسمی آن دانلود و نصب کنید.
• برنامه را باز کرده و در قسمت Host Name (or IP address)، آدرس IP سرور خود را وارد کنید.
• پورت پیش‌فرض اتصال SSH برابر با 22 است، اما اگر سرور شما از پورت دیگری استفاده می‌کند، آن را در قسمت Port وارد کنید.
• بر روی Open کلیک کنید تا اتصال برقرار شود. سپس از شما خواسته می‌شود که نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید.
• در سیستم‌عامل مک و لینوکس، نیازی به نصب نرم‌افزار اضافی نیست. با استفاده از ترمینال (Terminal) به راحتی می‌توانید از دستور SSH استفاده کنید.

2. اتصال با استفاده از Terminal در لینوکس و مک

در سیستم‌عامل‌های لینوکسی و مک، نیازی به نرم‌افزار خاصی نیست و می‌توانید از طریق ترمینال خود با استفاده از دستور زیر به سرور متصل شوید:

ssh [username]@[hostname]

در این دستور، username نام کاربری شما و hostname آدرس IP یا دامنه سرور است. پس از وارد کردن دستور، از شما خواسته می‌شود که رمز عبور خود را وارد کنید.

احراز هویت

پس از وارد کردن دستور، از شما رمز عبور خواسته می‌شود. بعد از وارد کردن رمز عبور، اتصال شما برقرار می‌شود و می‌توانید از طریق ترمینال به مدیریت سرور بپردازید.

ابزارهای جایگزین برای اتصال SSH

MobaXterm

این ابزار یک نرم‌افزار همه‌کاره است که علاوه بر SSH، از پروتکل‌های دیگری مانند RDP، SFTP و VNC نیز پشتیبانی می‌کند. MobaXterm با رابط کاربری گرافیکی و امکانات پیشرفته‌اش، برای افرادی که نیاز به مدیریت چندین سرور با پروتکل‌های مختلف دارند، بسیار مناسب است.

Bitvise

یکی دیگر از نرم‌افزارهای محبوب برای اتصال SSH در ویندوز، Bitvise است که علاوه بر SSH، امکان استفاده از SFTP و دسترسی گرافیکی به سرور را فراهم می‌کند. Bitvise به دلیل امکانات پیشرفته‌تر در مقایسه با PuTTY، برای کاربران حرفه‌ای‌تر پیشنهاد می‌شود.

مزایای استفاده از SSH

امنیت بالا

ارتباط بین شما و سرور به صورت رمزنگاری شده انجام می‌شود که از جاسوسی اطلاعات جلوگیری می‌کند.

مدیریت آسان

SSH دسترسی به خط فرمان سرور را فراهم می‌کند که برای اجرای دستورات و مدیریت سرور مفید است.

RDP چیست و چه کاربردی دارد؟

RDP یا “Remote Desktop Protocol” پروتکلی است که توسط مایکروسافت برای دسترسی به دسکتاپ سرورهای ویندوزی توسعه داده شده است. این پروتکل به شما اجازه می‌دهد که به صورت گرافیکی به سرور متصل شوید و با محیط دسکتاپ ویندوز به سادگی تعامل کنید. با استفاده از RDP، شما می‌توانید به دسکتاپ سرور دسترسی پیدا کرده و به‌صورت گرافیکی آن را مدیریت کنید.

ویژگی‌های کلیدی RDP

دسترسی گرافیکی

برخلاف SSH که تنها دسترسی به خط فرمان را فراهم می‌کند، RDP به شما امکان دسترسی به دسکتاپ ویندوزی سرور را می‌دهد.

مدیریت ساده

به دلیل داشتن رابط گرافیکی، مدیریت سرورهای ویندوزی با RDP بسیار ساده و کاربرپسند است.

پشتیبانی از چندین کاربر

RDP امکان اتصال همزمان چندین کاربر به سرور را فراهم می‌کند.

پیش نیازها جهت اتصال به RDP در سرور ویندوز

برای برقراری یک اتصال موفق از طریق پروتکل RDP (Remote Desktop Protocol) به یک سیستم ویندوزی از راه دور، چند پیش‌نیاز مهم وجود دارد که باید رعایت شوند. اول اینکه، سیستم مقصد باید روشن و به شبکه متصل باشد تا دسترسی به آن ممکن شود. علاوه بر این، سرویس ریموت دسکتاپ باید روی سیستم مقصد فعال باشد. در ویندوز، این ویژگی به طور پیش‌فرض ممکن است غیرفعال باشد و باید به صورت دستی از تنظیمات سیستم فعال شود.

علاوه بر این، شما باید آدرس IP یا نام کامپیوتر مقصد را در اختیار داشته باشید تا بتوانید از طریق شبکه به آن متصل شوید. دسترسی به اطلاعات احراز هویت نظیر نام کاربری و رمز عبور نیز ضروری است، چراکه بدون داشتن این اطلاعات، سیستم از شما اجازه اتصال را نخواهد داد.

نکته دیگری که باید مد نظر داشته باشید، تنظیمات فایروال است. اگر فایروال سیستم مقصد دسترسی از راه دور را مسدود کرده باشد، لازم است پورت RDP (به طور پیش‌فرض پورت 3389) در فایروال باز شده و اجازه دسترسی از طریق شبکه به آن داده شود. در نهایت، نرم‌افزار کلاینت ریموت دسکتاپ باید روی دستگاه شما نصب شده باشد. در ویندوز، این ابزار به صورت پیش‌فرض وجود دارد، اما برای سایر سیستم‌عامل‌ها، نیاز به نصب نرم‌افزارهایی مانند Microsoft Remote Desktop وجود دارد.

نحوه اتصال به سرور از طریق RDP

برای اتصال به سرور ویندوزی از طریق RDP، مراحل زیر را طی کنید:

1. استفاده از Remote Desktop

در سیستم‌عامل ویندوز، ابزار “Remote Desktop Connection” به صورت پیش‌فرض وجود دارد. این ابزار به شما اجازه می‌دهد با وارد کردن آدرس IP سرور و اطلاعات ورود (نام کاربری و رمز عبور)، به دسکتاپ سرور دسترسی پیدا کنید.
برای کاربران مک و لینوکس، نرم‌افزارهای مانند Remmina یا Microsoft Remote Desktop برای اتصال RDP موجود است.
در ویندوز، برنامه Remote Desktop به صورت پیش‌فرض نصب شده است.

برای اتصال به سرور ویندوزی:

• در کادر جستجوی ویندوز، عبارت Remote Desktop Connection را تایپ کرده و برنامه را باز کنید.
• در کادر Computer، آدرس IP سرور را وارد کرده و روی Connect کلیک کنید.
• پس از وارد کردن نام کاربری و رمز عبور، به دسکتاپ سرور متصل می‌شوید و می‌توانید سرور را از طریق محیط گرافیکی مدیریت کنید.

2. استفاده از ابزارهای جایگزین

اگر از سیستم‌عامل مک یا لینوکس استفاده می‌کنید، نرم‌افزارهای جایگزین مانند Remmina (برای لینوکس) یا Microsoft Remote Desktop (برای مک) را می‌توانید استفاده کنید.

نصب ابزارهای اضافی

Bitvise

یکی از ابزارهای پرکاربرد برای اتصال به سرورهای ویندوزی با استفاده از RDP است که به شما امکان مدیریت امن سرور را می‌دهد.

MobaXterm

این نرم‌افزار علاوه بر SSH، امکان اتصال RDP را نیز فراهم می‌کند که آن را به ابزاری چندمنظوره تبدیل می‌کند.

تنظیمات امنیتی RDP

برای افزایش امنیت ارتباط RDP، می‌توانید پورت پیش‌فرض RDP (3389) را تغییر دهید و یا از شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) برای اتصال به سرور استفاده کنید.

مزایای استفاده از RDP

محیط گرافیکی

برخلاف SSH که تنها دسترسی به خط فرمان را فراهم می‌کند، RDP به شما اجازه می‌دهد که به محیط گرافیکی دسکتاپ ویندوزی دسترسی داشته باشید.

راحتی در مدیریت

بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند از RDP استفاده کنند زیرا محیط گرافیکی آن کار با سرور را بسیار راحت‌تر می‌کند.

کدام روش اتصال به سرور بهتر است؟

انتخاب بین SSH و RDP بستگی به نوع سرور و سطح مهارت شما دارد. اگر از سرورهای لینوکسی استفاده می‌کنید و به ابزارهای قدرتمند خط فرمان نیاز دارید، SSH بهترین انتخاب است. اما اگر از سرورهای ویندوزی استفاده می‌کنید و نیاز به یک محیط گرافیکی دارید، RDP گزینه بهتری است. اگر مایل هستید اطلاعات بیشتر درخصوص سرور ویندوز یا سرور لینوکس بدست بیاورید، خواندن مقاله مقایسه جامع سرور لینوکس با سرور ویندوز را از دست ندهید.

مقایسه پروتکل‌های SSH و RDP

همانطور که در بالا اشاره شد، هر دو پروتکل به عنوان ابزارهایی برای مدیریت سیستم‌های راه دور به کار می‌روند، اما هر کدام کاربردها، مزایا و محدودیت‌های خود را دارند. SSH یک پروتکل سریع و امن برای مدیریت سیستم‌های لینوکسی از طریق خط فرمان است و در محیط‌های با پهنای باند کم یا اتصالات سریع‌تر و سبک‌تر بسیار مؤثر است. در مقابل، RDP بیشتر برای کسانی مناسب است که به محیط گرافیکی و تعامل مستقیم با دسکتاپ ویندوزی نیاز دارند، اما نیاز به پهنای باند بیشتری دارد و ممکن است در اتصالات ضعیف عملکرد مطلوبی نداشته باشد.

انتخاب بین این دو پروتکل بستگی به نیازها و سیستم عامل سرور یا کامپیوتری دارد که قرار است مدیریت شود. اگر امنیت و مصرف کم منابع اولویت دارد، SSH مناسب‌تر است؛ اما اگر دسترسی گرافیکی و کاربرپسند مد نظر است، RDP بهترین گزینه خواهد بود.در اینجا به تفاوت‌ها و شباهت‌های اصلی آن‌ها می‌پردازیم:

1. نوع دسترسی

SSH

این پروتکل برای دسترسی به سیستم‌های مبتنی بر لینوکس و برخی سیستم‌های دیگر از طریق خط فرمان (CLI) طراحی شده است. SSH به شما اجازه می‌دهد تا از راه دور به سیستم وصل شده و از طریق دستورات متنی مدیریت و کنترل آن را انجام دهید. این روش برای کارهایی نظیر مدیریت سرورها، انتقال فایل‌ها، و اجرای دستورات در محیط سرور مناسب است.

RDP

بر خلاف SSH، RDP دسترسی به محیط گرافیکی دسکتاپ سیستم ویندوزی را فراهم می‌کند. این روش برای کاربرانی که نیاز به تعامل با محیط گرافیکی ویندوز دارند، مناسب است. RDP به شما این امکان را می‌دهد که به همان شکلی که پشت یک کامپیوتر نشسته‌اید با آن تعامل داشته باشید.

2. پشتیبانی از سیستم‌عامل‌ها

SSH

عمدتاً برای سیستم‌های مبتنی بر لینوکس و یونیکس طراحی شده است، اما می‌تواند در ویندوز نیز با استفاده از ابزارهای خاصی مانند OpenSSH یا PuTTY به کار گرفته شود.

RDP

بیشتر برای سیستم‌های ویندوزی توسعه داده شده است. این پروتکل به طور پیش‌فرض روی نسخه‌های ویندوز سرور و برخی نسخه‌های ویندوز کلاینت فعال است. با این حال، می‌توان با ابزارهای خاصی مانند xrdp برای لینوکس نیز از آن استفاده کرد.

3. امنیت

SSH

بسیار امن است، زیرا از پروتکل‌های رمزنگاری قوی استفاده می‌کند. در SSH، کلیدهای رمزنگاری استفاده می‌شوند که دسترسی ناخواسته به سیستم را تقریباً غیرممکن می‌کند. همچنین امکان استفاده از کلیدهای SSH به جای رمز عبور، امنیت بیشتری را فراهم می‌آورد.

RDP

 امنیت RDP به تنظیمات و پیکربندی سرور بستگی دارد. به‌طور پیش‌فرض، رمزنگاری استفاده می‌شود، اما اگر پیکربندی درست انجام نشود یا پورت پیش‌فرض RDP (3389) بدون تغییر باقی بماند، این پروتکل می‌تواند در معرض حملات brute-force یا دیگر حملات سایبری قرار گیرد. برای افزایش امنیت، می‌توان از VPN یا احراز هویت دو مرحله‌ای استفاده کرد.

4. کارایی و مصرف منابع

SSH

به دلیل این که از دستورات متنی استفاده می‌کند و نیازی به انتقال داده‌های گرافیکی ندارد، نسبت به RDP سبک‌تر و سریع‌تر است. SSH برای اتصالاتی با پهنای باند کم یا زمانی که سرعت بالا و مصرف پایین منابع شبکه مهم است، گزینه بهتری به شمار می‌رود.

RDP

از آنجا که RDP باید تمامی داده‌های گرافیکی دسکتاپ ویندوز را به کلاینت انتقال دهد، از پهنای باند بیشتری استفاده می‌کند. بنابراین، ممکن است در اتصالات ضعیف یا شبکه‌های با پهنای باند کم، کارایی خوبی نداشته باشد. با این حال، RDP امکان استفاده از محیط گرافیکی کامل ویندوز را فراهم می‌کند که در برخی سناریوها مزیت محسوب می‌شود.

5. کاربردهای اصلی

SSH

بیشتر برای مدیران سرور، برنامه‌نویسان، و افرادی که نیاز به اجرای دستورات متنی در سرورهای لینوکسی دارند، استفاده می‌شود. این پروتکل در مدیریت سرورهای وب، پیکربندی شبکه‌ها و حتی برای انتقال فایل‌ها از طریق SFTP بسیار کاربرد دارد.

RDP

بیشتر برای کسانی مناسب است که نیاز به مدیریت گرافیکی یک سرور یا کامپیوتر از راه دور دارند. این پروتکل به کاربران اجازه می‌دهد به صورت مستقیم با محیط دسکتاپ سیستم ویندوزی کار کنند، برای مثال در سناریوهایی مانند پشتیبانی فنی از راه دور یا مدیریت سرورهای ویندوزی.

6. انتقال فایل‌ها

SSH

از ابزارهای جانبی مانند SCP (Secure Copy Protocol) یا SFTP (Secure File Transfer Protocol) برای انتقال فایل‌ها استفاده می‌کند که از رمزنگاری برای امنیت بیشتر بهره می‌برند.

RDP

RDP نیز امکان انتقال فایل‌ها بین سیستم کلاینت و سرور را دارد، اما این ویژگی ممکن است به صورت پیش‌فرض غیرفعال باشد و باید در تنظیمات آن را فعال کرد.

نکات امنیتی در استفاده از SSH و RDP برای اتصال به سرور

امنیت در هنگام اتصال به سرورها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برای حفاظت از اطلاعات و جلوگیری از نفوذ، توصیه می‌شود که نکات زیر را رعایت کنید:

1. تغییر پورت پیش‌فرض

هر دو پروتکل SSH و RDP از پورت‌های پیش‌فرض استفاده می‌کنند (SSH پورت 22 و RDP پورت 3389). تغییر این پورت‌ها می‌تواند به جلوگیری از حملات brute-force کمک کند.

2. استفاده از کلیدهای SSH

به جای استفاده از رمز عبور، می‌توانید از کلیدهای SSH برای احراز هویت استفاده کنید. کلیدهای SSH امنیت بسیار بالاتری در مقایسه با رمز عبور دارند.

3. فعال‌سازی فایروال

با استفاده از فایروال، می‌توانید دسترسی به پورت‌های باز را محدود کرده و از ورود غیرمجاز جلوگیری کنید.

4. استفاده از VPN

استفاده از یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) می‌تواند امنیت ارتباطات شما را افزایش دهد و دسترسی به سرور را تنها به کاربران مجاز محدود کند.

5. فعال‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای

این ویژگی امنیتی به شما امکان می‌دهد تا علاوه بر رمز عبور، از یک لایه اضافی امنیتی برای ورود به سرور استفاده کنید.

همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص امنیت سرور مقاله چک لیست امنیتی سرور را مطالعه کنید.

آنچه در این مقاله گفته شد

اتصال به سرور از راه دور با استفاده از پروتکل‌های SSH و RDP، دو روش قدرتمند و پرکاربرد برای مدیریت سرورها به شمار می‌روند. هر دو این پروتکل‌ها به مدیران شبکه و سرورها این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل سرور، به‌صورت ایمن و مؤثر سیستم‌های خود را مدیریت کنند. با این حال، هر یک از این پروتکل‌ها برای سیستم‌عامل‌ها و نیازهای متفاوت طراحی شده‌اند و استفاده از آن‌ها بسته به نوع سرور و وظایف مورد نظر، متفاوت است.

در نهایت، انتخاب بین SSH و RDP به نوع سرور، نیازهای مدیریت و میزان تجربه کاربر بستگی دارد. برای سرورهای لینوکسی و وظایفی که به دستورات سریع و سبک نیاز دارند، SSH بهترین انتخاب است، در حالی که برای سرورهای ویندوزی که نیاز به محیط گرافیکی دارند، RDP بهترین گزینه است.

با رعایت نکات امنیتی نظیر استفاده از کلیدهای SSH، احراز هویت دو مرحله‌ای، تغییر پورت‌های پیش‌فرض و تنظیم فایروال، می‌توانید به راحتی و با اطمینان خاطر سرورهای خود را از راه دور مدیریت کنید. هر دو پروتکل قابلیت‌های منحصر به فردی دارند و با انتخاب درست بر اساس نیازهای خود، می‌توانید از آن‌ها برای بهبود کارایی و امنیت شبکه‌های خود استفاده کنید.