رایزر سرور چیست؟

پیشرفت تکنولوژی در جهان امروزی موجب شده که سرعت و عملکرد سرورها اهمیت بیشتری داشته باشند. در گذشته برای افزایش سرعت و بهبود عملکرد سرورها لازم بود که دارندگان آن‌ها مادربرد سرور را تعویض کنند؛ اما در حال حاضر، قطعات جانبی مانند رایزر سرور نیاز سرورها را برای به روز رسانی و ارتقاء برطرف می‌کند.

رایزر سرور یکی از قطعات جانبی سرورها است که فضای خالی اضافی را برای نصب اسلات های بیشتر در مادربرد سرور فراهم می‌کند. این قطعه برای مدیریت و بهبود عملکرد سرورها تاثیر قابل توجهی دارد و در نصب و جایگزینی یا حذف قطعات سرور، نقش مهمی را برای دارندگان انواع سرورها مانند سرور HP ایفا می‌کند.

رایزر سرور چیست؟

رایزر کارت سرور (riser server card) یا رایزر سرور (riser server) که گاهی مواقع به عنوان کارت افزایش یا کارت توسعه (expansion card) نیز نامیده می‌شود، یک قطعه سخت‌افزاری آماده است که معمولاً برای بهبود سرعت سرورها استفاده می‌شود.
این قطعه سخت‌افزاری معمولاً روی شکاف اسلات در مادربرد نصب شده و تعداد اسلات های مادربرد را برای اضافه کردن کارت شبکه، کارت‌های صدا و… افزایش می‌دهد. به طور معمول، کارت رایزر یا کارت رایزر سرور برای سرورهایی که فضای محدودی برای کارت توسعه دارند استفاده می‌شود.

اسلات چیست؟

شیارهایی که روی مادربرد برای تعبیه کارت‌های جانبی مانند کارت شبکه و… طراحی شده‌اند به عنوان اسلات شناخته می‌شود. اسلات ها معمولاً در چهار نمونه x1، x4، x8 و x16 روی مادربرد دیده می‌شود و x یا Lane های کناری هر اسلات تعداد درگاه‌های که داده‌ها در هر سیکل منتقل می‌شوند را مشخص می‌کنند. هر چقدر تعداد Lane های اسلات بیشتر باشد، سرعت انتقال داده از طریق آن بیشتر خواهد بود.

دلایل استفاده از رایزر سرور

سرورهایی که مشخصات پایین‌تری داند و سرورهای ارزان‌قیمت معمولاً با قطعات کمتری عرضه می‌شوند و عملکرد و سرعت آن‌ها نسبت به سرورهای جدید و امروزی کندتر است. برای بهبود سرعت این سرورها می‌توانید از رایزر کارت سرور یا قطعه سخت‌افزاری جانبی که امکان سفارشی‌سازی قطعات سرورهای قدیمی یا قیمت مناسب را ممکن می‌کند استفاده کنید. به طور کلی، از جمله دلایل استفاده از رایزر سرور توسط مدیران سرورهای مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1) محدودیت‌های فضایی سرورها

برخی از سیستم‌های رایانه‌ای و سرورها به دلیل وجود فضای محدود دارای شکاف‌های توسعه کمتری هستند. استفاده از کارت رایزر شبکه می‌تواند تا حد قابل توجهی این مشکل را حل کرده و شکاف‌های اضافی را برای توسعه شبکه به صورت فشرده فراهم کند.

2) امکان سفارشی‌سازی سرور

کارت‌های رایزر سرور امکان اضافه کردن اسلات‌های توسعه یا کانکتورهایی را که در مادربورد در دسترس نیستند را برای کاربران فراهم می‌کند. در واقع دارندگان سرورها با کمک کارت رایزر می‌توانند مادربرد سرور را بدون نیاز به تعویض آن و با توجه به نیازمندی‌هایی که دارند شخصی‌سازی کنند.

3) فراهم کردن فضای خنک‌سازی سرور

با استفاده از کارت‌های سرور می‌توان فن‌های اضافی را به سرورها اضافه کرد. در نتیجه استفاده از کارت سرور رایز امکان خنک‌سازی سرورهای مختلف را نیز برای کاربران فراهم می‌کند.

4) قابلیت ارتقا سرور

یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از کارت رایزر سرور قابلیت ارتقاء شبکه بدون نیاز به تعویض سرور یا مادربرد خواهد بود. چون با کمک این قطعه جانبی، کاربران می‌توانند کارت‌های شبکه و کارت‌های گرافیک و قطعات جدید دیگر را به سرور خودشان اضافه کرده و آن را ارتقاء دهند.

انواع رایزر سرور

امروزه انواع مختلفی از کارت‌های رایزر سرور تولید شده‌اند و هر کدام از آن‌ها امکانات و قابلیت‌های خاصی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. در ادامه برخی از نمونه‌های کارت‌های رایز سرور را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

1) کارت رایزر (PCI (PCI riser card

کارت رایز PCI معمولاً در سرورها و ایستگاه‌های کاری استفاده می‌شود. با کمک این کارت می‌توانید اسلات های (PCI (Peripheral Component Interconnect یا تجهیزات جانبی را به سرور یا سیستم مورد نظر اضافه کنید.

2) کارت رایزر( PCIe (PCIe riser card

رایزر ( PCIe (PCIe riser card در سرورها و ایستگاه‌های کاری پیشرفته که سرعت انتقال داده در آن‌ها بسیار مهم است استفاده می‌شود. با کمک این کارت رایزر می‌توانید اسلات‌های PCIe را به سیستم مد نظرتان اضافه کنید.

3) کارت رایزر (AGP (AGP riser card

کارت رایزر ( AGP (AGP riser card اسلات های اضافی AGP را به سیستم اضافه می‌کند و برای کارهای گرافیکی ساخته شده. از این نوع کارت رایز شبکه معمولاً در سیستم‌های بازی و ایستگاه‌های کاری نیازمند به گرافیک با کارایی بالا استفاده می‌شود.

4) کارت رایزر (ISA (ISA riser card

این کارت رایزر ( ISA (ISA riser card اسلات‌های ISA جدید را به سیستم‌های قدیمی که گسترش ISA نیاز دارند اضافه می‌کند.

5) کارت رایزر (AMR/CNR (AMR/CNR riser card

رایزر( AMR/CNR (AMR/CNR riser card بیشتر برای سیستم‌های قدیمی که به گسترش AMR یا CNR نیاز دارند در نظر گرفته می‌شود.

کارت رایزر PCIe چیست؟

کارت رایزر PCIe به عنوان یک راهکار برای افزایش تعداد درگاه‌های PCIe در نظر گرفته می‌شود و در بیشتر مواقع برای افزایش قابلیت‌های سیستم و ارتقای آن مخصوصاً برای تقویت سیستم‌های گرافیکی کاربرد دارد.
کاربران با اضافه کردن این کارت رایزر به سیستم خودشان می‌توانند کارت گرافیکی جدیدی را به سیستم اضافه کرده و بازی‌های سنگین را به راحتی اجرا کنند، یا سیستم قوی‌تری برای انجام کارهای گرافیکی که نیاز به پردازش بالا دارند داشته باشند.

این کارت رایزر برای انتقال سریع داده‌ها به پورت PCIe (Peripheral Component Interconnect Express) متصل شده و به عنوان یکی از قطعات جانبی متصل به دستگاه به انتقال داده‌ها کمک می‌کند.

رایزر کارت سرور اچ پی چیست؟

کارت رایزر سرور پی اچ پی با هدف افزایش تعداد PCIe ها و توسعه سرورها در نظر گرفته می‌شوند. این کارت‌های رایزر با توجه به نسل سرورها قابل سفارش هستند و کاربران می‌توانند با توجه به نیازشان یکی از این کارت‌ها را سفارش دهند. مشخصاتی که برای بیشتر کارت‌ها رایزر سرور اچ پی بود وجود دارند عبارتند از:

• سازگاری با فرم‌ فاکتورهای رکمونت، ایستاده و تیغه‌ای
• پشتیبانی از یک یا چند اسلات PCIe 3.0 و نسخه‌های جدید PCIe با تعداد خطوط مختلف مانند x4، x8، x16
• پشتیبانی از انواع شکاف‌های توسعه مانند PCI-X یا اسلات کارت میانی برای سرورهای Blad
• دارا بودن امکانات اضافی مانند کنترلرهای RAID یکپارچه، رابط‌های شبکه یا آداپتورهای ذخیره‌سازی

کابل رایزر چیست؟

برای اتصال بین تجهیزات صوتی، دوربین‌های مداربسته، شبکه‌های کامپیوتری می‌توانید از کابل رایزر (Cable Riser) کمک بگیرید. به طور کلی، این کابل شبکه برای برقراری اتصال بین دستگاه‌های مختلف استفاده می‌شود.

از جمله ویژگی‌های مهم کابل رایزر می‌توان به مقاومت بالای آن در برابر آتش‌سوزی و حرارت اشاره کرد؛ بنابراین این کابل بیشتر در محیط‌های تجاری و مسکونی جهت برقراری ارتباطات شبکه که احتمال بروز آتش‌سوزی وجود دارد استفاده می‌شود.

نحوه نصب رایزر سرور

با توجه به نوع سروری که در اختیار دارید، نحوه نصب کارت رایزر یا کارت رایزر شبکه متفاوت خواهد بود. به طور کلی، مراحلی که برای نصب این قطعه در نظر گرفته می‌شود عبارتند از:

• بررسی سیستم‌عامل جهت سازگاری با نصب رایزر
• خاموش کردن سرور و دستگاه‌های جانبی آن
• جداسازی کابل‌های برق و… از سرور
• باز کردن درب سرور و نصب کارت رایزر شبکه در شیار توسعه اسلات ها
• فشار دادن کارت رایزر در محل نصب جهت اطمینان از صحت اتصال کارت به اسلات مورد نظر
• دانلود و نصب فایل مخصوص رایزر روی سرور

نکات مهم جهت انتخاب کارت رایزر شبکه

با توجه به اینکه هر کارت رایزر ویژگی‌های خاص خودش را جهت استفاده در سرور یا سایر سیستم‌ها دارد، باید خرید کارت رایزر شبکه را با دقت بالایی انجام دهید. در ادامه برخی از نکات مهمی که جهت انتخاب و خرید کارت‌های رایزر باید در نظر داشته باشید را جهت شناخت بیشتر بررسی کرده‌ایم.

• سایز فیزیکی PCIe ها
• تعداد Lane هایی که در اسلات افزونه PCIe وجود دارند
• ورژن تکنولوژی و نسخه PCIe

انواع کارت رایزر سرور اچ پی

کارت رایزرهای سرور اچ پی به عنوان یکی از پرفروش‌ترین نمونه‌های کارت رایزر در بازار شناخته می‌شوند. این کارت‌ها برای توسعه و سفارشی‌سازی سرورهای اچ پی طراحی شده‌اند و با کمک آن‌ها می‌توانید سرورهای مد نظرتان را به روز رسانی کنید. از جمله نمونه‌های مختلف کارت رایزرهای اچ پی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• رایزر کارت PCIe جهت افزایش اسلات‌های PCIe سرور
• رایزر NVMe جهت پشتیبانی از درایوهای NVMe در سرورهای نسل 10
• رایزر GPU جهت استفاده از GPU روی سرور اچ پی و افزایش پهنای باند اسلات PCIe

سؤالات متداول درباره رایزر سرور

1) رایزر کارت گرافیک چیست؟

رایزر کارت گرافیک در واقع همان رایزر کارتی است که امکان ارتقاء و سفارشی‌سازی گرافیک سرور را با نصب کارت گرافیک جدید برای کاربران فراهم می‌کند.

2) تفاوت رایزر کارت‌ها در چیست؟

تعداد اسلات‌ها، نوع اتصالات، پشتیبانی از استانداردهای خاص و پهنای باند ارتباطی از جمله تفاوت‌های بین رایزر کارت‌ها محسوب می‌شوند.

3) نحوه جای‌گذاری رایزر کارت در سرور HP چگونه است؟

برای تعبیه رایزر کارت در سرورهای اچ پی باید به تعداد CPU سرور توجه داشته باشید. در شرایطی که سرور دارای دو پردازنده باشد، این امکان برایتان وجود خواهد داشت که دو رایزر کارت جهت توسعه سرور در نظر بگیرید و اسلات های بیشتری جهت توسعه سرور در اختیار داشته باشید.

سخن پایانی

رایزر کارت یا رایزر کارت شبکه یکی از قطعات سخت‌افزاری جانبی جدید بسیار پرکاربرد برای سفارشی‌سازی سرورها و سیستم‌ها محسوب می‌شود. این کارت‌ها از طریق یک کانکتور لبه به شکاف مین‌برد متصل می‌شوند و امکان اتصال کارت‌های گرافیکی، کارت شبکه و… را جهت ارتقاء سرور برای کاربران فراهم می‌کنند. با استفاده از رایزر کارت شبکه، سرعت سیستم کاربران چند برابر می‌شود و می‌توانند امور گرافیکی یا فعالیت‌هایی که نیاز به پردازش قوی دارند را در زمان کمتری انجام دهند.