بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080

ورود نسل جدید کارت‌های گرافیک همواره با انتظارات فراوانی همراه است. انویدیا با معرفی سری RTX 5000 و معماری Blackwell، بار دیگر توجه‌ها را به خود جلب کرده است. حالا که کارت گرافیک RTX 5080 به عنوان یکی از بازیگران اصلی این نسل، توجه بسیاری از گیمرها و تولیدکنندگان محتوا را به خود معطوف کرده است. شرکت‌های همکار انویدیا نیز بیکار ننشسته‌اند و با ارائه مدل‌های سفارشی، سعی در بهبود عملکرد و ارائه ویژگی‌های منحصربه‌فرد دارند. ایسوس، به عنوان یکی از نام‌های پیشرو در این صنعت، با معرفی سری جدید ROG Astral برای کارت‌های بالا رده RTX 50، گامی بلند در این مسیر برداشته است. مدل ROG Astral RTX 5080 OC که در این بررسی به آن خواهیم پرداخت، نه‌ تنها از نظر فنی، بلکه از نظر طراحی و سیستم خنک‌کننده نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

این کارت که در اواخر ژانویه ۲۰۲۵ وارد بازار جهانی شد، با وعده‌هایی مبنی بر بهبود عملکرد و بهره‌گیری از نسل جدید فناوری‌هایی مانند DLSS 4 و Multi Frame Generation (MFG) عرضه شده است. اما آیا این کارت، به خصوص در نسخه پرمیوم و گران‌قیمت ROG Astral ایسوس، می‌تواند انتظارات را برآورده کند؟ آیا پیشرفت نسلی آنقدر چشمگیر است که ارتقا از نسل قبل یا پرداخت هزینه بالاتر را توجیه کند؟ در این تحلیل جامع که بر اساس اطلاعات دقیق استخراج ‌شده از بررسی‌های فنی معتبر، به تمامی این سوالات پاسخ خواهیم داد.

نگاهی به مشخصات فنی RTX 5080 ایسوس ROG Astral OC

برای درک بهتر توانایی‌های هر کارت گرافیک، ابتدا باید به مشخصات فنی نگاهی انداخت. کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 در نسخه ROG Astral OC ایسوس، بر پایه جدیدترین معماری انویدیا یعنی Blackwell ساخته شده است. این معماری که جانشین Ada Lovelace محسوب می‌شود، با هدف بهبود عملکرد در پردازش‌های گرافیکی سنگین، رهگیری پرتو (Ray Tracing) و به خصوص، تقویت قابلیت‌های هوش مصنوعی توسعه یافته است.

معماری Blackwell و تراشه GB203

قلب پردازشی RTX 5080، تراشه GB203 است که به طور دقیق‌تر در این مدل، GB203-400-A1 نام دارد. این تراشه دومین عضو قدرتمند خانواده Blackwell پس از GB202 (به کار رفته در RTX 5090) به شمار می‌رود. انویدیا ادعا می‌کند که در معماری Blackwell، پیشرفت‌های نسل‌های پیشین در زمینه هوش مصنوعی را به سطح بالاتری برده است. سیستم‌های رندرینگ عصبی و سایه‌زنی عصبی مبتنی بر AI در این معماری، به توسعه‌دهندگان بازی امکان استفاده از هوش مصنوعی مولد در بخش‌های مختلف طراحی را می‌دهد.

تراشه GB203 با استفاده از فرآیند ساخت TSMC 4N (که اساسا نسخه‌ای بهینه‌شده از فرآیند ۵ نانومتری TSMC است) تولید می‌شود. نکته جالب توجه این است که تعداد ترانزیستورهای GB203 (حدود ۴۵.۶ میلیارد) کمی کمتر از تراشه نسل قبلی خود یعنی AD103 (با ۴۵.۹ میلیارد ترانزیستور در RTX 4080) است، اما مساحت تراشه تقریبا یکسان باقی مانده (۳۷۸ میلی‌متر مربع در برابر ۳۷۸.۶ میلی‌متر مربع). این موضوع نشان‌دهنده بهینه‌سازی‌های صورت گرفته در سطح معماری و چیدمان ترانزیستورهاست.

هسته‌های پردازشی و حافظه VRAM

RTX 5080 از ۱۰۷۵۲ هسته CUDA بهره می‌برد که نسبت به ۹۷۲۸ هسته در RTX 4080، افزایشی حدود ۱۰.۵ درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش در تعداد واحدهای پردازشی اصلی، نویدبخش بهبود عملکرد خام کارت است. علاوه بر این، شاهد به‌کارگیری نسل جدید هسته‌های تخصصی هستیم:

• هسته‌های Tensor نسل پنجم: تعداد ۳۳۶ هسته (در مقابل ۳۰۴ هسته نسل چهارم در 4080) وظیفه پردازش‌های مرتبط با هوش مصنوعی، به خصوص اجرای فناوری DLSS را بر عهده دارند.
• هسته‌های Ray Tracing نسل چهارم: تعداد ۸۴ هسته (در مقابل ۷۶ هسته نسل سوم در 4080) مسئولیت پردازش محاسبات سنگین رهگیری پرتو را به دوش می‌کشند.

در بخش حافظه، یکی از تغییرات مهم رخ داده است. RTX 5080 به ۱۶ گیگابایت حافظه VRAM از نوع GDDR7 مجهز شده است. اگرچه ظرفیت ۱۶ گیگابایت نسبت به RTX 4080 تغییری نکرده، اما نوع حافظه از GDDR6X به GDDR7 ارتقا یافته است. این حافظه‌های جدید نه‌تنها سرعت بالاتری دارند، بلکه طبق گفته انویدیا از نظر مصرف انرژی نیز بهینه‌تر عمل می‌کنند. این حافظه از طریق یک رابط ۲۵۶ بیتی با پردازنده گرافیکی در ارتباط است که مشابه نسل قبل است. با این حال، به لطف سرعت بالاتر GDDR7، پهنای باند حافظه به ۹۶۰ گیگابایت بر ثانیه رسیده که افزایش قابل توجهی (حدود ۳۴٪) نسبت به ۷۱۷ گیگابایت بر ثانیه در RTX 4080 محسوب می‌شود. افزایش پهنای باند حافظه، به خصوص در رزولوشن‌های بالا و هنگام کار با بافت‌های حجیم، تأثیر مثبتی بر عملکرد خواهد داشت.

میزان حافظه کش L2 نیز با کمی افزایش به ۶۴ یا ۶۵ مگابایت رسیده است که به بهبود دسترسی سریع به داده‌ها کمک می‌کند.

فرکانس و توان مصرفی

نسخه Founders Edition کارت RTX 5080 دارای فرکانس پایه ۲.۳۰ گیگاهرتز و فرکانس بوست ۲.۶۲ گیگاهرتز است. اما مدل ROG Astral OC ایسوس، به لطف سیستم خنک‌کننده قدرتمند و مدار تغذیه بهینه شده، با فرکانس‌های بالاتری کار می‌کند. فرکانس بوست رسمی اعلام شده برای این کارت در حالت OC برابر ۲۷۹۰ مگاهرتز است، هرچند در تست‌های استرس مشاهده شده که فرکانس کاری حتی به حدود ۲۹۵۰ مگاهرتز نیز می‌رسد.

این قدرت پردازشی بالاتر، طبیعتا به توان بیشتری نیز نیاز دارد. توان طراحی حرارتی (TDP) برای RTX 5080 برابر ۳۶۰ وات اعلام شده که نسبت به ۳۲۰ وات در RTX 4080، افزایشی ۴۰ واتی را نشان می‌دهد. این موضوع بر لزوم استفاده از منبع تغذیه (PSU) مناسب تاکید دارد که در بخش‌های بعدی به آن خواهیم پرداخت.

مقایسه RTX 5080 با نسل قبل RTX 4080

یکی از مهم‌ترین سوالات هنگام عرضه نسل جدید سخت‌افزار، میزان پیشرفت آن نسبت به نسل پیشین است. بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 نشان می‌دهد که انویدیا در برخی زمینه‌ها گام‌های بلندی برداشته، اما در برخی دیگر، پیشرفت‌ها کمتر به چشم می‌آیند. بیایید نگاهی دقیق‌تر به تفاوت‌های کلیدی بین RTX 5080 و RTX 4080 بیندازیم.

همانطور که در بخش مشخصات فنی اشاره شد، هر دو کارت از فرآیند ساخت مشابهی بهره می‌برند، اما RTX 5080 بر پایه معماری جدیدتر Blackwell و تراشه GB203 ساخته شده، در حالی که RTX 4080 از معماری Ada Lovelace و تراشه AD103 استفاده می‌کرد. این تغییر معماری، زمینه را برای بهبودهای مختلف فراهم کرده است. افزایش حدود ۱۰.۵ درصدی تعداد هسته‌های CUDA (۱۰۷۵۲ در برابر ۹۷۲۸) یکی از این بهبودهاست که مستقیما بر قدرت پردازش خام تأثیر می‌گذارد.

تفاوت ‌های حافظه و پهنای باند

شاید مهمترین ارتقای سخت‌افزاری، گذار از حافظه GDDR6X به GDDR7 باشد. با وجود ظرفیت یکسان ۱۶ گیگابایتی و رابط ۲۵۶ بیتی مشابه، استفاده از GDDR7 باعث جهش پهنای باند حافظه از ۷۱۷ به ۹۶۰ گیگابایت بر ثانیه شده است. این افزایش ۳۴ درصدی به کارت اجازه می‌دهد داده‌ها را با سرعت بسیار بیشتری بین حافظه و پردازنده جابجا کند. اما این افزایش پهنای باند در عمل چه تاثیری دارد؟ در رزولوشن‌های بالا مانند 4K و در بازی‌هایی که از بافت‌های باکیفیت و پرجزئیات استفاده می‌کنند، این پهنای باند بالاتر می‌تواند گلوگاه (Bottleneck) را کاهش داده و به نرخ فریم روان‌تر کمک کند. همچنین در کاربردهای تولید محتوا که با حجم زیادی از داده‌های گرافیکی سروکار دارند، این بهبود می‌تواند سرعت رندر و پردازش را افزایش دهد، هرچند نتایج بنچمارک‌ها نشان می‌دهد که در برخی نرم‌افزارها مانند Blender، این تفاوت هنوز چشمگیر نیست و ممکن است عوامل دیگری مانند درایورها یا بهینه‌سازی نرم‌افزار نیز نقش داشته باشند.

فناوری‌های نوین برگ برنده نسل جدید

فراتر از بهبودهای سخت‌افزاری خام، برگ برنده اصلی RTX 5080 در مقابل نسل قبل، پشتیبانی از نسل جدید فناوری‌های انویدیا، به خصوص DLSS 4 و Multi Frame Generation (MFG) است. DLSS (Deep Learning Super Sampling) در نسخه‌های قبلی نیز با استفاده از هوش مصنوعی، امکان اجرای بازی‌ها در رزولوشن پایین‌تر و سپس ارتقای هوشمندانه تصویر به رزولوشن هدف را فراهم می‌کرد تا نرخ فریم افزایش یابد. DLSS 4 با بهره‌گیری از مدل‌های پیشرفته‌تر هوش مصنوعی (مانند مدل‌های Transformer)، نویدبخش کیفیت تصویر بهتر، جزئیات دقیق‌تر و کاهش آرتیفکت‌هایی مانند تاری یا شبح‌زدگی است.

اما قابلیت Multi Frame Generation (MFG) که همراه با DLSS 4 معرفی شده، عملکرد را به سطح جدیدی می‌برد. این فناوری با تحلیل فریم‌های متوالی و داده‌های حرکتی، فریم‌های کاملا جدیدی را بین فریم‌های اصلی تولید و تزریق می‌کند. این کار می‌تواند نرخ فریم را به طور قابل توجهی، گاهی تا ۲ یا ۳ برابر یا حتی بیشتر افزایش دهد. این قابلیت به خصوص در بازی‌های بسیار سنگین یا هنگام فعال‌سازی رهگیری پرتو که فشار زیادی به کارت گرافیک وارد می‌کند، می‌تواند تجربه بازی را دگرگون کند و اجرای روان بازی‌ها در تنظیمات بالا را ممکن سازد. نکته قابل توجه دیگر این است که طبق گزارش‌ها، مدل جدید تولید فریم در DLSS 4، تا ۴۰٪ سریع‌تر عمل کرده و ۳۰٪ کمتر از حافظه VRAM استفاده می‌کند که خود یک بهینه‌سازی مهم محسوب می‌شود.

در مقابل، RTX 4080 از DLSS 3 و Frame Generation (نسل قبلی MFG) پشتیبانی می‌کند که اگرچه فناوری‌های توانمندی بودند، اما DLSS 4 و MFG بهبودهای قابل توجهی را به همراه دارند. بنابراین، تفاوت اصلی بین دو نسل، بیش از آنکه در عملکرد خام باشد، در توانایی بهره‌گیری از این فناوری‌های جدید مبتنی بر هوش مصنوعی نهفته است. بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 به وضوح نشان می‌دهد که انویدیا تمرکز زیادی بر این بخش داشته است.

توان طراحی حرارتی (TDP) نیز از ۳۲۰ وات در 4080 به ۳۶۰ وات در 5080 افزایش یافته که نشان‌دهنده مصرف انرژی بیشتر نسل جدید برای دستیابی به عملکرد بالاتر است. این موضوع لزوم توجه به سیستم خنک‌کننده کیس و انتخاب پاور مناسب را بیشتر می‌کند.

طراحی و کیفیت ساخت ROG Astral اولین کارت ۴ فن ایسوس

ایسوس با معرفی سری ROG Astral برای کارت‌های گرافیک سری RTX 50، تنها به ارتقای مشخصات فنی بسنده نکرده و توجه ویژه‌ای به طراحی، کیفیت ساخت و سیستم خنک‌کننده نشان داده است. مدل ROG Astral RTX 5080 OC تجسمی از این رویکرد است؛ محصولی که از همان نگاه اول، حس یک کالای رده‌بالا و مهندسی‌شده را منتقل می‌کند.

ظاهر کارت با الهام از “وسعت و زیبایی کیهان” طراحی شده است. خطوط شکسته و زاویه‌دار در کنار نورپردازی مینیمال و خطی RGB که از طریق نرم‌افزار Aura Sync قابل شخصی‌سازی است، جلوه‌ای مدرن و حرفه‌ای به آن بخشیده که شاید کمی از زبان طراحی گیمینگ سنتی فاصله گرفته و به سمت ظاهری پخته‌تر حرکت کرده است. بدنه کارت، شامل پلیت رویی، فریم میانی و بک‌پلیت پشتی، تماما از فلز (آلومینیوم) ساخته شده است. این انتخاب نه‌تنها استحکام فوق‌العاده‌ای به کارت می‌بخشد و از خم شدن برد (PCB) سنگین آن جلوگیری می‌کند، بلکه به دفع بهتر حرارت نیز کمک کرده و حس یک محصول پریمیوم و گران‌قیمت را به خوبی القا می‌کند.

تجربه آنباکسینگ و محتویات جعبه

ایسوس برای سری ROG Astral تجربه‌ی آنباکسینگ متفاوتی را تدارک دیده است. بسته‌بندی پریمیوم و محتویات جذاب داخل جعبه، این فرآیند را به بخشی لذت‌بخش از خرید تبدیل می‌کند. در کنار خود کارت گرافیک، موارد جالبی در جعبه یافت می‌شود:

• پایه استند و پیچ‌گوشتی: با توجه به وزن قابل توجه کارت (به دلیل بدنه فلزی و هیت‌سینک عظیم)، ایسوس یک پایه نگهدارنده به همراه پیچ‌گوشتی مخصوص برای نصب آسان‌تر آن در کیس ارائه کرده است. این پایه از فشار آمدن به اسلات PCIe مادربرد جلوگیری می‌کند.
• خط‌کش اختصاصی: یک خط‌کش کوچک با برند ROG که البته در نمونه‌های اولیه بررسی شده، به اشتباه عبارت GDDR6X روی آن حک شده بود، در حالی که کارت از حافظه GDDR7 بهره می‌برد.
• بج مغناطیسی ROG: یک نشان فلزی کوچک با لوگوی ROG که می‌توان آن را روی بدنه کیس نصب کرد.
• کی‌کپ کیبورد ROG: یک کلید کیبورد مکانیکال با طرحی شبیه به خود کارت گرافیک که حتی دارای فن‌های کوچک متحرک است؛ یک اکسسوری جالب برای علاقه‌مندان به برند ROG.

این توجه به جزئیات در بسته‌بندی و لوازم جانبی، نشان‌دهنده تمرکز ایسوس بر ارائه تجربه‌ای کامل برای خریداران محصولات بالارده خود است.

ابعاد و اتصالات

کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 OC محصول کوچکی نیست. این کارت فضایی معادل ۳.۸ اسلات PCIe را روی مادربرد اشغال می‌کند که تقریبا دو برابر ضخامت نسخه Founders Edition انویدیاست. طول و عرض کارت نیز قابل توجه است، بنابراین پیش از خرید باید از وجود فضای کافی در کیس خود اطمینان حاصل کنید. وزن بالای کارت نیز نکته دیگری است که استفاده از پایه نگهدارنده همراه را ضروری می‌سازد.

در بخش اتصالات، ایسوس دست و دلباز بوده است. این کارت مجموعا پنج درگاه خروجی تصویر دارد:

• دو درگاه HDMI 2.1b
• سه درگاه DisplayPort 2.1b

تمامی این درگاه‌ها از آخرین استانداردها پشتیبانی می‌کنند و قادر به انتقال سیگنال 4K با نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز یا حتی سیگنال 8K هستند. کارت می‌تواند به طور همزمان به چهار مانیتور خروجی تصویر بدهد.

برای تأمین انرژی، این کارت از کانکتور برق ۱۶ پین (12VHPWR یا 12V-2×6) استفاده می‌کند که استاندارد جدید کارت‌های گرافیک پرقدرت است. اگرچه معمولا مبدل این کانکتور در جعبه قرار دارد، اما قویا توصیه می‌شود از منابع تغذیه مدرن که به طور پیش‌فرض این کانکتور را دارند (استاندارد ATX 3.0) استفاده شود تا از پایداری و ایمنی کامل اطمینان حاصل گردد. بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 نشان می‌دهد که توجه به جزئیات فنی مانند اتصالات و ابعاد، برای یک تجربه کاربری بی‌نقص ضروری است.

سیستم خنک کننده پیشرفته ROG Astral

شاید برجسته‌ترین نوآوری ایسوس در سری ROG Astral، سیستم خنک‌کننده آن باشد. این اولین سری از کارت‌های گرافیک ایسوس است که از طراحی چهار فنه بهره می‌برد. در حالی که سه فن Axial-tech طبق معمول روی کارت قرار گرفته‌اند، فن چهارم به شکلی هوشمندانه در بخش پشتی (زیر بک‌پلیت) تعبیه شده است. این فن چهارم به ایجاد جریان هوای عمودی درون کارت کمک می‌کند. ایسوس ادعا می‌کند این طراحی می‌تواند فشار استاتیک هوا را تا ۲۰ درصد افزایش داده و هوای گرم را به طور مؤثرتری از هیت‌سینک عظیم کارت به بیرون هدایت کند.

اضافه شدن فن چهارم، فضای بیشتری را برای طراحی هیت‌سینک فراهم کرده است. هیت‌سینک این کارت بسیار بزرگ بوده و تقریبا تمام سطح کارت را پوشش می‌دهد و دارای شیارهای متعددی برای افزایش سطح تماس با هواست. ایسوس در بخش محفظه بخار (Vapor Chamber) نیز نوآوری به خرج داده است. با ایجاد مسیرهای ماشین‌کاری شده یا طراحی کنگره‌ای در محفظه بخار، لوله‌های حرارتی (Heatpipes) می‌توانند بدون نیاز به مسطح شدن، درون آن قرار گیرند. این امر سطح تماس بین لوله‌های حرارتی و محفظه بخار را افزایش داده و طبق گفته ایسوس، کارایی سیستم دفع حرارت را بیش از ۱۰ درصد بهبود می‌بخشد.

یک نوآوری جالب دیگر، استفاده از پد حرارتی تغییر فاز (Phase-Change Thermal Pad) به جای خمیر حرارتی سنتی روی پردازنده گرافیکی (GPU) است. این ماده در دمای پایین جامد است اما با افزایش دمای GPU و رسیدن به نقطه ذوب، به حالت مایع در می‌آید. ایسوس معتقد است در حالت مایع، این ماده می‌تواند تمام منافذ میکروسکوپی بین سطح GPU و هیت‌سینک را پر کرده و سطح تماس را به حداکثر برساند که منجر به انتقال حرارت بسیار بهتری می‌شود. اگرچه مواد تغییر فاز جدید نیستند، اما استفاده از آن‌ها در کارت‌های گرافیک مصرفی کمتر رایج بوده و نشان‌دهنده تلاش ایسوس برای دستیابی به بهترین عملکرد خنک‌کنندگی است.

سایر ویژگی‌های سیستم خنک‌کننده عبارتند از:

• فناوری 0dB: فن‌ها در دماهای پایین و بارهای کاری سبک کاملا متوقف می‌شوند تا سکوت مطلق برقرار باشد.
• کانکتورهای FanConnect II: دو هدر ۴ پین روی کارت تعبیه شده که می‌توان فن‌های کیس را مستقیما به آن‌ها متصل کرد. سرعت این فن‌ها می‌تواند بر اساس دمای GPU تنظیم شود تا خنک‌سازی کل سیستم بهینه‌تر گردد.
• سوییچ Dual BIOS: امکان انتخاب بین دو پروفایل بایوس (Performance و Quiet) را فراهم می‌کند.

نتایج تست‌های استرس نشان می‌دهد که این سیستم خنک‌کننده عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. حتی در سنگین‌ترین فشارها و با وجود اورکلاک کارخانه‌ای، دمای کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 OC به ندرت از ۶۵ درجه سلسیوس فراتر می‌رود که برای کارتی با TDP ۳۶۰ وات، دستاورد قابل توجهی است و پتانسیل بالای کارت برای اورکلاک دستی را نیز نشان می‌دهد. این عملکرد خنک کنندگی، یکی از نقاط قوت اصلی در بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 به شمار می‌رود.

“در دنیای کارت‌های گرافیک بالارده، مدیریت حرارت دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت مطلق است. هر وات اضافی که مصرف می‌شود باید به طور مؤثری دفع گردد تا عملکرد پایدار باقی بماند و طول عمر قطعات تضمین شود. نوآوری در طراحی هیت‌سینک‌ها، فن‌ها و مواد واسط حرارتی، مرز بین یک محصول استاندارد و یک محصول مهندسی‌شده برتر را مشخص می‌کند.”

– برگرفته از تحلیل‌های فنی پیرامون خنک ‌سازی GPU در وبسایت‌های معتبر سخت‌افزاری.

عملکرد RTX 5080 در بنچمارک‌ های گرافیکی و بازی

پس از بررسی مشخصات فنی و طراحی، نوبت به ارزیابی مهم‌ترین بخش یعنی عملکرد می‌رسد. کارت گرافیکROG Astral RTX 5080 با معماری جدید و مشخصات بهبودیافته، انتظارات بالایی را ایجاد کرده است. در این بخش، عملکرد این کارت را در سناریوهای مختلف، از بنچمارک‌های مصنوعی و نرم‌افزارهای تولید محتوا گرفته تا اجرای جدیدترین بازی‌ها در رزولوشن‌های 4K و QHD، زیر ذره‌بین قرار می‌دهیم. به خاطر داشته باشید که تمامی تست‌ها روی پروفایل OC کارت ایسوس انجام شده تا نهایت توانایی آن سنجیده شود. همچنین نتایج با نسل قبلی (RTX 4080 OC) و گاهی با کارت‌های دیگر مقایسه خواهند شد.

نتایج بنچمارک‌ های مصنوعی و تولید محتوا

بنچمارک‌های مصنوعی مانند 3DMark Time Spy و Unigine Superposition، دید خوبی از توان پردازشی خام کارت گرافیک ارائه می‌دهند. در تست Time Spy (امتیاز گرافیکی)، کارت ROG Astral RTX 5080 OC توانست حدود ۲۱ درصد عملکرد بهتری نسبت به نسخه مشابه نسل قبل (RTX 4080 OC) ثبت کند. همچنین این کارت حدود ۱۳ درصد از رقیب اصلی خود از تیم قرمز یعنی RX 9070 XT پیشی گرفت. این نتایج نشان می‌دهد که پیشرفت عملکرد خام نسل به نسل، اگرچه قابل توجه است، اما شاید به اندازه‌ای که برخی انتظار داشتند، نباشد و بخش عمده‌ای از بهبود عملکرد ادعایی انویدیا، به کمک فناوری‌های هوش مصنوعی مانند DLSS 4 و MFG محقق می‌شود.

در بنچمارک Superposition (احتمالا در تنظیمات 4K Optimized)، RTX 5080 امتیاز ۲۰۴۱۰ را کسب کرد که به طور محسوسی بالاتر از امتیاز ۱۶۸۰۰ برای RTX 4080 و کمی پایین‌تر از امتیاز ۲۱۹۰۰ برای RTX 4090 (کارت پرچمدار نسل قبل) است.

اما عملکرد در نرم‌افزارهای تولید محتوا چگونه است؟ این کارت‌ها تنها برای بازی نیستند و بسیاری از طراحان سه‌بعدی، انیماتورها و تدوینگران ویدیو نیز به قدرت آن‌ها نیاز دارند. در تست Blender Benchmark که عملکرد رندرینگ را می‌سنجد، اختلاف عملکرد بین RTX 5080 و RTX 4080 Super بسیار کم گزارش شده است. به نظر می‌رسد در این نوع کاربری، عواملی مانند پهنای باند حافظه و شاید بهینه‌سازی‌های درایور نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند و کارت‌های با پهنای باند بالاتر مانند RTX 4090 یا RTX 5090 همچنان برتری محسوسی دارند. پیشرفت در Blender نسبت به نسل قبل در حدی است که شاید تنها روی کاغذ بتوان آن را پیشرفت تلقی کرد.

در نرم‌افزار 3Ds Max، نتایج کمی متفاوت است. RTX 5080 توانسته حدود ۱۴ درصد بهتر از RTX 4080 Super عمل کند و تنها ۴ درصد ضعیف‌تر از RTX 4090 ظاهر شده است. این نشان می‌دهد که عملکرد در نرم‌افزارهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد و بهینه‌سازی‌های خاص هر نرم‌افزار نیز تأثیرگذار است. به طور کلی، بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 در کاربردهای حرفه‌ای نشان می‌دهد که اگرچه پیشرفت‌هایی وجود دارد، اما ممکن است برای کاربرانی که صرفا به دنبال بهبود عملکرد در این حوزه هستند، ارتقا از نسل قبل چندان ضروری نباشد، مگر اینکه پروژه‌هایشان به طور خاص از ویژگی‌های جدید معماری Blackwell بهره‌مند شوند.

اجرای بازی‌های 4K با RTX 5080 ROG Astral

رزولوشن 4K میدان نبرد اصلی کارت‌های گرافیک بالارده است. در این بخش، عملکرد ROG Astral RTX 5080 OC را در اجرای چند بازی سنگین و جدید در این رزولوشن بررسی می‌کنیم. نتایج با و بدون فعال‌ سازی رهگیری پرتو (RT) و فناوری‌های DLSS 4/MFG ارائه می‌شوند.

(توجه: نتایج بازی Indiana Jones به دلیل ناپایداری در زمان تست، در این جدول لحاظ نشده است. همچنین در Alan Wake II، برای دستیابی به فریم ریت بالا با RT، رندر رزولوشن داخلی روی QHD تنظیم شده و با DLSS به 4K آپ‌اسکیل شده است).

همانطور که جدول به وضوح نشان می‌دهد، فعال‌سازی رهگیری پرتو (RT Ultra/High) فشار بسیار زیادی به کارت وارد می‌کند و نرخ فریم را به شدت کاهش می‌دهد (مثلا در سایبرپانک از ۹۱ به ۳۶ فریم). استفاده از DLSS Quality به تنهایی می‌تواند بخشی از این افت فریم را جبران کند (در سایبرپانک به ۶۱ فریم). اما جادوی واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که Multi Frame Generation (MFG) وارد عمل می‌شود. در سایبرپانک، فعال‌سازی MFG نرخ فریم را از ۶۱ به ۱۸۴ فریم‌برثانیه (افزایش حدود ۲۰۰ درصدی) می‌رساند! این افزایش چشمگیر، اجرای بازی با بالاترین تنظیمات گرافیکی و رهگیری پرتو کامل را در رزولوشن 4K کاملا روان و لذت‌بخش می‌کند. نتایج مشابهی در بازی‌های دیگر نیز دیده می‌شود.

اما مقایسه با نسل قبل چگونه است؟ برای مقایسه عادلانه (با استفاده از DLSS 3.0 و Frame Generation نسل قبل)، نتایج زیر به‌دست آمده است:

فناوری DLSS 4 و Multi Frame Generation برگ برنده انویدیا؟

نمی‌توان در مورد بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 صحبت کرد و به نقش محوری فناوری‌های جدید هوش مصنوعی انویدیا، یعنی DLSS 4 و به خصوص Multi Frame Generation (MFG)، اشاره نکرد. همانطور که نتایج بنچمارک‌ها به وضوح نشان دادند، بخش قابل توجهی از جهش عملکردی این کارت، به خصوص در سناریوهای سنگین با رهگیری پرتو، مدیون این فناوری‌هاست. اما این فناوری‌ها دقیقا چگونه کار می‌کنند و چه مزایا و معایبی دارند؟

DLSS یا Deep Learning Super Sampling، تکنیکی است که انویدیا سال‌هاست روی آن کار می‌کند. ایده اصلی، رندر کردن بازی در رزولوشنی پایین‌تر از رزولوشن نمایشگر (مثلا رندر در 1080p برای نمایشگر 4K) و سپس استفاده از هوش مصنوعی برای بازسازی و ارتقای (Upscale) هوشمندانه تصویر به رزولوشن اصلی است. این کار فشار پردازشی را از روی GPU برداشته و باعث افزایش چشمگیر نرخ فریم می‌شود. DLSS در طول نسل‌های مختلف بهبود یافته و DLSS 4 با استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته‌تر موسوم به Transformer (که در پردازش زبان طبیعی نیز کاربرد دارند)، ادعا می‌کند که می‌تواند جزئیات دقیق‌تری را بازسازی کند، لبه‌ها را واضح‌تر نمایش دهد و مشکلاتی مانند “گوستینگ” (ghosting) یا تاری در حرکت (motion blur) را که در نسخه‌های قبلی گاهی دیده می‌شد، به حداقل برساند.

اما Multi Frame Generation (MFG) که با سری RTX 40 معرفی شد و در سری RTX 50 با DLSS 4 یکپارچه شده، رویکرد متفاوتی دارد. این فناوری به جای کمک به رندر فریم‌های اصلی، فریم‌های کاملا جدیدی را بین فریم‌های اصلی تولید می‌کند. این کار با تحلیل دو فریم متوالی رندر شده توسط GPU و همچنین بررسی بردارهای حرکتی (Motion Vectors) که نشان می‌دهند پیکسل‌ها چگونه بین این دو فریم جابجا شده‌اند، انجام می‌شود. هوش مصنوعی با استفاده از این اطلاعات، پیش‌بینی می‌کند که تصویر در لحظه بین دو فریم چگونه باید باشد و یک فریم کاملا جدید تولید می‌کند.

Multi Frame Generation چگونه کار می‌کند؟

به زبان ساده، فرض کنید GPU دو فریم A و B را رندر کرده است. MFG با مقایسه A و B و تحلیل حرکت اشیا، یک فریم میانی به نام ‘A.5’ را تولید و بین A و B قرار می‌دهد. نتیجه؟ اگر قبلا ۶۰ فریم در ثانیه داشتید (فریم‌های A, B, C, …)، حالا ۱۲۰ فریم در ثانیه خواهید داشت (A, A.5, B, B.5, C, C.5, …). این افزایش نرخ فریم می‌تواند تجربه بازی را بسیار روان‌تر کند، به خصوص در بازی‌های سریع یا زمانی که نرخ فریم پایه پایین است. طبق گزارش‌ها، معماری Blackwell و نسل پنجم هسته‌های تنسور به همراه بهبودهای الگوریتمی، باعث شده‌اند که فرآیند تولید فریم در DLSS 4 تا ۴۰٪ سریع‌تر از نسل قبل انجام شود و همچنین ۳۰٪ VRAM کمتری مصرف کند.

با این حال، این فناوری بدون چالش هم نیست. یکی از انتقادات اصلی به MFG، افزایش تأخیر ورودی (Input Latency) است. از آنجایی که GPU باید منتظر رندر شدن فریم بعدی بماند تا بتواند فریم میانی را تولید کند، ممکن است کمی تأخیر بین زمانی که شما دکمه‌ای را فشار می‌دهید و زمانی که اثر آن را روی صفحه می‌بینید، ایجاد شود. انویدیا برای کاهش این مشکل از فناوری NVIDIA Reflex استفاده می‌کند که سعی در بهینه‌سازی خط لوله رندرینگ و کاهش تأخیر کلی سیستم دارد، اما ممکن است در بازی‌های رقابتی بسیار سریع، این تأخیر اضافی همچنان برای برخی بازیکنان محسوس باشد.

انتقاد دیگر، مربوط به کیفیت فریم‌های تولید شده توسط هوش مصنوعی است. اگرچه الگوریتم‌ها بسیار پیشرفت کرده‌اند، اما گاهی اوقات ممکن است در صحنه‌های بسیار شلوغ یا با حرکات بسیار سریع و غیرقابل پیش‌بینی، هوش مصنوعی دچار خطا شده و آرتیفکت‌های تصویری (مانند اعوجاج در اطراف اشیای متحرک یا مشکلات در نمایش عناصر رابط کاربری) ایجاد کند. با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که DLSS 4 در این زمینه نیز پیشرفت قابل توجهی داشته است.

در نهایت، سوال این است که آیا اتکای زیاد به فریم‌های تولید شده توسط AI یک “تقلب” محسوب می‌شود یا یک پیشرفت فناورانه؟ این موضوع بحث‌برانگیز است. برخی معتقدند که مهم، تجربه نهایی روان و باکیفیت برای گیمر است، حتی اگر بخشی از فریم‌ها “واقعی” نباشند. برخی دیگر ترجیح می‌دهند عملکرد خام کارت را ملاک قرار دهند و فریم‌های تولید شده توسط AI را نوعی بهبود مصنوعی می‌دانند. با این وجود، نمی‌توان انکار کرد که DLSS 4 و MFG، به خصوص برای بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080، ابزارهای بسیار قدرتمندی هستند که تجربه گیمینگ در بالاترین سطح را برای طیف وسیع‌تری از کاربران ممکن می‌سازند.

نقد و بررسی نهایی و ارزش خرید ROG Astral RTX 5080

پس از بررسی دقیق مشخصات فنی، طراحی، سیستم خنک‌کننده و عملکرد کارت گرافیک ایسوس ROG Astral RTX 5080 OC، زمان آن رسیده که جمع‌بندی نهایی را انجام دهیم و به سوال اصلی پاسخ دهیم: آیا این کارت ارزش خرید دارد؟

بدون شک، RTX 5080 یک کارت گرافیک بسیار توانمند است. معماری جدید Blackwell، حافظه سریع GDDR7 و افزایش تعداد هسته‌های پردازشی، بهبود عملکرد قابل قبولی را نسبت به نسل قبل (RTX 4080) ارائه می‌دهند. این بهبود در عملکرد خام، بسته به بازی و تنظیمات، بین ۱۰ تا ۴۰ درصد متغیر است که پیشرفت نسلی مناسبی محسوب می‌شود، هرچند شاید نتوان آن را “انقلابی” نامید. نقطه قوت اصلی و عامل تمایز این نسل، فناوری‌های DLSS 4 و Multi Frame Generation (MFG) هستند که می‌توانند نرخ فریم را در بازی‌های پشتیبانی‌شده به شکل چشمگیری افزایش دهند و اجرای بازی‌ها با رهگیری پرتو کامل در رزولوشن‌های بالا را ممکن سازند.

نسخه ROG Astral OC از ایسوس، این پتانسیل را با طراحی فوق‌العاده، کیفیت ساخت بی‌نظیر و یکی از بهترین سیستم‌های خنک‌کننده موجود در بازار، به سطح بالاتری می‌برد. طراحی چهار فنه، استفاده از پد حرارتی تغییر فاز و توجه به جزئیات، همگی نشان‌دهنده تعهد ایسوس به ارائه محصولی رده‌بالا برای علاقه‌مندان و اورکلاکرهاست. عملکرد خنک‌کنندگی این کارت استثنایی است و دمای پایین آن حتی تحت فشار سنگین، قابل تحسین است.

اما چالش اصلی کجاست؟ پاسخ در دو کلمه خلاصه می‌شود: قیمت و اتکا به AI.

قیمت RTX 5080 ایسوس ROG Astral در بازار

کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 OC یک محصول پرمیوم است و قیمت آن نیز این موضوع را منعکس می‌کند. در حالی که قیمت MSRP اعلام شده توسط انویدیا برای RTX 5080 پایه، ۱۰۰۰ دلار است، نسخه ROG Astral OC با برچسب قیمتی ۱۵۰۰ تا ۱۶۵۰ دلار عرضه می‌شود. این اختلاف ۵۰۰-۶۵۰ دلاری برای ویژگی‌های اضافی، طراحی بهتر و پتانسیل اورکلاک بالاتر در نظر گرفته شده است.

اما قیمت در بازار واقعی می‌تواند داستان متفاوتی داشته باشد. گزارش‌ها در زمان بررسی‌ها (فروردین ۱۴۰۴) قیمت‌های متناقضی را نشان می‌دهند. قیمت ROG Astral OC را حدود ۲۸۰ میلیون تومان و مدل‌های ارزان‌تر 5080 را حدود ۲۰۰ میلیون تومان براورد می‌کنیم، در حالی که ممکن است در برخی منابع، قیمت ROG Astral را ۲۰۰ میلیون تومان مشاهده کنید. این اختلاف می‌تواند ناشی از نوسانات بازار، زمان متفاوت بررسی‌ها یا موجودی کالا باشد. با این حال، در هر دو حالت، قیمت این کارت، به خصوص مدل ROG Astral، بسیار بالاست.

مقایسه با نسل قبل نیز اهمیت دارد. در زمان بررسی‌ها، قیمت RTX 4080 Super (که کمی قوی‌تر از 4080 معمولی بود) حدود ۲۰ تا ۶۰ میلیون تومان ارزان‌تر از مدل‌های پایه 5080 گزارش شده است. از طرفی، انویدیا تولید RTX 4080 (و احتمالا 4080 Super) را متوقف کرده است. این موضوع باعث می‌شود RTX 5080 به گزینه اصلی در این رده قیمتی تبدیل شود. سوال این است که آیا بهبود عملکرد ۱۰-۴۰ درصدی (بدون MFG) و دسترسی به DLSS 4/MFG، ارزش این اختلاف قیمت (در صورت وجود) یا قیمت بالای کلی کارت را دارد؟

ارزش خرید نهایی

• اگر به دنبال بهترین عملکرد ممکن در بازی‌ها، به خصوص با فعال‌سازی رهگیری پرتو هستید و بودجه کافی دارید: RTX 5080، به ویژه با قابلیت‌های DLSS 4 و MFG، یک انتخاب فوق‌العاده است. نسخه ROG Astral OC نیز با کیفیت ساخت و خنک‌کنندگی عالی، تجربه کاملی را ارائه می‌دهد، هرچند باید هزینه بسیار بیشتری برای آن بپردازید.
• اگر کاربر حرفه‌ای تولید محتوا هستید: پیشرفت عملکرد در نرم‌افزارهایی مانند Blender نسبت به نسل قبل چندان چشمگیر نیست. اگرچه در 3Ds Max بهبود بهتری دیده می‌شود. شاید ارتقا از RTX 4080/4090 چندان ضروری نباشد، مگر اینکه پروژه‌های شما به طور خاص از VRAM بیشتر (که البته 5080 ندارد) یا ویژگی‌های معماری جدید بهره ببرند.
• اگر بودجه محدودتری دارید: خرید مدل ROG Astral OC احتمالا منطقی نیست. بهتر است به سراغ مدل‌های ارزان‌تر RTX 5080 از برندهای دیگر (مانند Prime ایسوس، Zotac، MSI Ventus) بروید که عملکرد نزدیکی را با قیمت پایین‌تری (حدود ۱۰۰۰ دلار MSRP یا قیمت‌های بازار نزدیک به آن) ارائه می‌ده دهند. حتی ممکن است پیدا کردن RTX 4080 Super با قیمت مناسب (اگر هنوز موجود باشد) گزینه قابل تاملی باشد، به شرطی که تفاوت قیمت با 5080 پایه زیاد باشد و نیاز مبرمی به DLSS 4/MFG نداشته باشید.

نکته مهم دیگر، اتکای زیاد عملکرد به DLSS 4/MFG است. اگر بازی‌های مورد علاقه شما از این فناوری‌ها پشتیبانی نکنند، بهبود عملکرد نسبت به نسل قبل کمتر خواهد بود. با این حال، انتظار می‌رود با گذشت زمان، بازی‌های بیشتری این فناوری‌ها را به کار گیرند.

بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 نشان داد که این محصول، اوج مهندسی ایسوس در ترکیب با قدرت معماری Blackwell انویدیاست. اما این برتری با قیمت گزافی همراه است.

سوالات متداول

1. کارت گرافیک RTX 5080 ایسوس ROG Astral برای چه کسانی مناسب است؟

این کارت برای گیمرهایی که به دنبال بالاترین عملکرد ممکن در رزولوشن‌های 4K و QHD با فعال‌سازی رهگیری پرتو هستند و همچنین برای کاربرانی که به کیفیت ساخت، طراحی پریمیوم و بهترین سیستم خنک‌کننده اهمیت می‌دهند و بودجه کافی دارند، مناسب است. اورکلاکرها نیز از پتانسیل بالای این کارت لذت خواهند برد.

2. مهم‌ترین تفاوت RTX 5080 با RTX 4080 چیست؟

مهم‌ترین تفاوت‌ها شامل معماری جدیدتر Blackwell، استفاده از حافظه GDDR7 با پهنای باند بالاتر، و پشتیبانی از نسل جدید فناوری‌های هوش مصنوعی یعنی DLSS 4 و Multi Frame Generation (MFG) است که به طور قابل توجهی عملکرد را در بازی‌های پشتیبانی‌شده افزایش می‌دهد. بهبود عملکرد خام نیز حدود ۱۰-۴۰٪ است.

3. آیا برای استفاده از RTX 5080 به پاور جدید نیاز دارم؟

انویدیا و ایسوس حداقل پاور ۸۵۰ وات را توصیه می‌کنند. همچنین به دلیل استفاده از کانکتور ۱۶ پین، بهتر است از پاورهای مدرن با استاندارد ATX 3.0 که این کانکتور را به صورت پیش‌فرض دارند، استفاده کنید تا از پایداری و ایمنی اطمینان حاصل شود.

4. آیا قیمت مدل ROG Astral RTX 5080 OC منطقی است؟

این مدل بسیار گران‌تر از نسخه پایه RTX 5080 است. قیمت بالای آن به دلیل کیفیت ساخت فوق‌العاده، سیستم خنک‌کننده پیشرفته و پتانسیل اورکلاک بالاتر است. ارزش خرید آن بستگی به این دارد که چقدر برای این ویژگی‌های اضافی و برند ROG حاضر به پرداخت هزینه هستید. مدل‌های پایه 5080 ارزش خرید بهتری دارند.

5. عملکرد RTX 5080 در کاربردهای حرفه‌ای چگونه است؟

عملکرد در نرم‌افزارهای تولید محتوا متغیر است. در برخی مانند 3Ds Max بهبود قابل توجهی نسبت به نسل قبل دیده می‌شود، اما در برخی دیگر مانند Blender، پیشرفت بسیار کم است. برای کاربردهای صرفا حرفه‌ای، ممکن است کارت‌های دیگر یا نسل قبل همچنان گزینه‌های بهتری باشند.

6. سیستم خنک‌کننده چهار فنه ROG Astral چقدر مؤثر است؟

این سیستم بسیار مؤثر است. تست‌ها نشان می‌دهند که دمای کارت حتی تحت فشار سنگین و با اورکلاک کارخانه‌ای، به ندرت از ۶۵ درجه سلسیوس فراتر می‌رود که عملکردی عالی محسوب می‌شود.

7. آیا MFG باعث افزایش تأخیر ورودی می‌شود؟

بله، MFG می‌تواند اندکی تأخیر ورودی را افزایش دهد زیرا برای تولید فریم میانی نیاز به تحلیل فریم بعدی دارد. انویدیا از فناوری Reflex برای کاهش این تأخیر استفاده می‌کند، اما ممکن است برای گیمرهای بسیار حساس یا در بازی‌های رقابتی، این تأخیر جزئی محسوس باشد.

8. چند گیگابایت حافظه VRAM در RTX 5080 وجود دارد؟

کارت گرافیک RTX 5080 دارای ۱۶ گیگابایت حافظه VRAM از نوع GDDR7 است.

نتیجه‌گیری

کارت گرافیک ایسوس ROG Astral RTX 5080 OC بدون شک یکی از قدرتمندترین و پیشرفته‌ترین کارت‌های گرافیک موجود در بازار (در زمان بررسی) است. این محصول اوج مهندسی ایسوس را با قدرت معماری Blackwell انویدیا ترکیب می‌کند و تجربه‌ای بی‌نظیر از نظر عملکرد (به خصوص با DLSS 4/MFG)، کیفیت ساخت و خنک‌کنندگی ارائه می‌دهد. با این حال، این برتری با برچسب قیمتی بسیار بالا همراه است و پیشرفت عملکرد خام آن نسبت به نسل قبل، اگرچه قابل قبول است، اما به تنهایی نمی‌تواند قیمت گزاف آن را توجیه کند.

تصمیم نهایی برای خرید به اولویت‌های شما بستگی دارد. اگر بهترینِ بهترین‌ها را می‌خواهید، بودجه نامحدودی دارید و به اکوسیستم ROG علاقه ‌مندید، ROG Astral RTX 5080 OC شما را ناامید نخواهد کرد. اما برای اکثر کاربران، مدل‌های پایه RTX 5080 یا حتی بررسی دقیق‌تر نیازهایشان و مقایسه با گزینه‌های دیگر، انتخاب منطقی‌تری خواهد بود. بررسی کارت گرافیک ROG Astral RTX 5080 نشان داد که آینده گیمینگ با هوش مصنوعی گره خورده است، اما هزینه ورود به این آینده، فعلا بالاست.

ماهان شبکه ایرانیان به عنوان بزرگترین جامعه فعال در زمینه فروش سرور اچ پی و تجهیزات مربوط به شبکه، افتخار دارد که دانش و تخصص خود را در اختیار شما قرار دهد. از اینکه تا پایان این تحلیل جامع با ما همراه بودید، سپاسگزاریم.