راهنمای کامل تشخیص و رفع خرابی هارد سرور | از شناسایی تا بازیابی اطلاعات

وقتی صحبت از خرابی هارد سرور می‌شود، مشکل به مراتب پیچیده‌تر از خرابی هارد دیسک‌های معمولی است. برخلاف هارد دیسک‌های معمولی که وظیفه ذخیره‌سازی اطلاعات شخصی یا غیر حساس را دارند، سرورها میزبان اطلاعات حیاتی و حساسی هستند که ممکن است به‌طور مستقیم بر عملکرد روزانه یک سازمان تأثیر بگذارند. اطلاعات ذخیره‌شده در سرور ممکن است شامل پایگاه‌های داده، ایمیل‌های حساس، اطلاعات مشتریان و سایر داده‌های مهم باشد. در نتیجه، خرابی هارد سرور می‌تواند عواقب مالی و عملیاتی سنگینی به همراه داشته باشد.

در این مقاله، به‌طور جامع به بررسی دلایل خرابی هارد سرور و روش‌های پیشگیری و تعمیر آن می‌پردازیم. از نرم‌افزارهای تشخیص و تست گرفته تا ابزارهای بازیابی اطلاعات و استراتژی‌های پشتیبان‌گیری، این مقاله پاسخ‌گوی تمامی سؤالات شما در زمینه هارد سرور است. با ما همراه باشید.

***درصورتی که قصد خرید سرور اچ پی یا خرید هارد سرور را دارید، می‌توانید با کارشناسان ماهان شبکه ایرانیان برای استعلام قیمت سرور اچ پی و مشاوره قبل از خرید در ارتباط باشید.***

چرا هارد سرور خراب می‌شود؟ دلایل اصلی و روش‌های پیشگیری

خرابی هارد سرور مسئله‌ای حیاتی است که می‌تواند عواقب سنگینی برای یک سازمان به‌همراه داشته باشد. اطلاعات مهم و حیاتی که در سرورها ذخیره می‌شود، در صورت از دست رفتن، مشکلات عمده‌ای را برای کسب‌وکارها و عملیات روزانه ایجاد می‌کند. این خرابی‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، که برخی از آن‌ها با مراقبت‌های مناسب قابل پیشگیری هستند و برخی دیگر به تخصص فنی نیاز دارند. در ادامه، دلایل رایج خرابی هارد سرور و روش‌های مؤثر برای جلوگیری از این خرابی‌ها برا بررسی می‌کنیم.

1. نوسانات برق و آسیب به هارد

نوسانات برق یکی از متداول‌ترین دلایل خرابی‌های فیزیکی در هاردهای سرور است. این نوسانات که ممکن است ناشی از قطع و وصل ناگهانی برق یا تغییرات شدید در ولتاژ باشند، می‌توانند مدارهای الکترونیکی حساس درون هارد را بسوزانند یا حتی به ساختار داخلی هارد، از جمله موتور و هد‌ها، آسیب جدی وارد کنند. سوختن برد هارد دیسک یکی از پیامدهای اصلی این نوع آسیب است که می‌تواند منجر به ناتوانی کامل هارد در خواندن یا نوشتن داده‌ها شود.

چگونه از این نوع خرابی جلوگیری کنیم؟

استفاده از UPS (Uninterruptible Power Supply)

استفاده از یک UPS با کیفیت می‌تواند از سرور شما در برابر نوسانات برق محافظت کند. UPS به‌عنوان یک واسطه عمل می‌کند که نوسانات ولتاژ را تنظیم و در صورت قطع برق، برق پایداری را به سرور ارائه می‌دهد. این کار از آسیب‌های ناگهانی به قطعات الکترونیکی هارد جلوگیری می‌کند.

تعمیر و نگهداری مداوم از زیرساخت‌های برق

علاوه بر UPS، بررسی مداوم سیستم‌های الکتریکی و استفاده از منابع تغذیه پایدار و دارای استانداردهای کیفیت، اهمیت زیادی در پیشگیری از این نوع خرابی دارد.

پشتیبان‌گیری منظم

حتی با استفاده از UPS، همواره باید از اطلاعات خود نسخه پشتیبان تهیه کنید. در صورت بروز خرابی ناشی از نوسانات برق، دسترسی به نسخه پشتیبان از اهمیت حیاتی برخوردار است.

2. خرابی فیزیکی: ضربه و لرزش

هاردهای سرور به دلیل داشتن قطعات مکانیکی ظریف، نسبت به ضربه‌ها و لرزش‌های شدید بسیار حساس هستند. ضربه‌های ناگهانی، لرزش‌های شدید یا حتی سقوط سرور می‌تواند به آسیب دیدن قطعات داخلی مانند هد خواندن و نوشتن یا دیسک‌ها منجر شود. این نوع خرابی اغلب با از دست رفتن کامل اطلاعات همراه است و معمولاً بدون اقدامات حرفه‌ای قابل بازیابی نیست.

چگونه از این نوع خرابی جلوگیری کنیم؟

محیط پایدار و ایمن برای سرورها

سرورها باید در رک‌های مخصوص و پایدار قرار گیرند که از لرزش‌های مداوم و حرکت‌های ناگهانی جلوگیری کند. همچنین، این رک‌ها باید در محیط‌هایی نصب شوند که از افتادن یا ضربه‌های ناگهانی جلوگیری می‌کنند.

استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده مناسب

خرابی فیزیکی همچنین ممکن است ناشی از افزایش دمای بیش از حد باشد. سیستم‌های خنک‌کننده مؤثر در دیتاسنترها یا محیط‌های سرور می‌توانند به کاهش دما و جلوگیری از آسیب به قطعات داخلی کمک کنند. در محیط‌های صنعتی که دما به‌طور طبیعی بالاست، استفاده از سیستم‌های تهویه و خنک‌کننده قوی ضروری است.

3. بدسکتور هارد، مشکلات ذخیره‌سازی اطلاعات

بدسکتورها نقاطی از دیسک هستند که دیگر قابل استفاده نیستند و نمی‌توانند اطلاعات را به‌درستی ذخیره یا بازیابی کنند. این مشکل می‌تواند ناشی از فرسایش طبیعی دیسک‌ها، نوسانات برق، یا حتی ضربه‌های جزئی باشد. هرگونه اطلاعات ذخیره شده در این بخش‌ها ممکن است برای همیشه از دست برود. بدسکتورهای فیزیکی معمولاً غیرقابل تعمیر هستند، در حالی که بدسکتورهای نرم‌افزاری ممکن است با ابزارهای خاص ترمیم شوند.

چگونه از بدسکتور جلوگیری کنیم؟

نرم‌افزارهای تست و پایش سلامت دیسک

نرم‌افزارهایی مانند HD Tune و SeaTools می‌توانند به شما در شناسایی بدسکتورها کمک کنند. این ابزارها با اسکن هارد، می‌توانند سکتورهای معیوب را شناسایی کرده و در برخی موارد، امکان ترمیم بدسکتورهای نرم‌افزاری را فراهم کنند.

پشتیبان‌گیری منظم و دائمی

بدسکتورها ممکن است به‌طور ناگهانی به‌وجود بیایند، و در صورت از دست دادن داده‌ها، امکان بازیابی آن‌ها بسیار دشوار است. بنابراین، پشتیبان‌گیری از داده‌ها به‌صورت روزانه یا هفتگی یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش خطرات ناشی از بدسکتورهاست.

تعویض به موقع هاردهای فرسوده

هاردها پس از چند سال استفاده دچار فرسایش طبیعی می‌شوند. پایش دائمی و تعویض به موقع هاردها، قبل از وقوع خرابی جدی، می‌تواند از مشکلات بدسکتورها جلوگیری کند.

4. دمای بالا و خرابی‌های حرارتی

دمای بالا یکی از دلایل اصلی خرابی‌های فیزیکی هاردهای سرور است. گرمای بیش از حد می‌تواند منجر به خرابی قطعات داخلی مانند موتور یا دیسک‌های چرخان شود. این مشکل بیشتر در محیط‌هایی رخ می‌دهد که سرورها به‌درستی تهویه نمی‌شوند یا سیستم‌های خنک‌کننده ناکارآمد هستند.

چگونه از خرابی‌های حرارتی جلوگیری کنیم؟

استفاده از سیستم‌های تهویه و خنک‌کننده قوی

اطمینان حاصل کنید که سرورها در محیط‌هایی با تهویه مناسب قرار دارند و سیستم‌های خنک‌کننده کافی برای کاهش دما به کار رفته‌اند. دیتاسنترها باید به‌صورت مداوم دمای داخلی سرورها را کنترل کنند.

پایش دمای هارد

استفاده از نرم‌افزارهایی که دمای داخلی هارد را نمایش می‌دهند می‌تواند به شما کمک کند تا قبل از وقوع خرابی، از افزایش دما مطلع شوید و اقدامات لازم را انجام دهید.

5. فرسایش طبیعی هارد

هر هاردی پس از مدتی استفاده دچار فرسایش می‌شود. این فرسایش طبیعی ممکن است باعث شود که قطعات مکانیکی دیگر به‌درستی کار نکنند. به‌ویژه در هاردهای HDD که دارای قطعات متحرک هستند، این فرسایش سریع‌تر رخ می‌دهد و معمولاً پس از چند سال، شاهد افت کارایی یا بروز مشکلات سخت‌افزاری هستیم.

چگونه از فرسایش طبیعی جلوگیری کنیم؟

پایش مستمر وضعیت سلامت هارد

استفاده از ابزارهایی مانند S.M.A.R.T. به شناسایی مشکلات اولیه هارد کمک می‌کند. این سیستم، داده‌هایی مانند دمای هارد، تعداد چرخه‌های روشن و خاموش شدن و نرخ خطاها را نمایش می‌دهد.

تعویض به موقع هارد

اگر پس از مدتی استفاده، نشانه‌های فرسایش یا افت عملکرد مشاهده شد، بهتر است به جای تلاش برای تعمیر، هارد دیسک را تعویض کنید تا از مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.

چراغ نارنجی هارد سرور، علامتی از خطا و نیاز به بررسی فوری

وقتی چراغ نارنجی هارد سرور روشن می‌شود، این علامت به‌طور عمومی نشان‌دهنده وجود خطا یا مشکلی در عملکرد هارد دیسک است. این چراغ به‌صورت معمول در سیستم‌های سروری برای هشدار دادن به مدیران شبکه در مورد مشکلات مختلف مرتبط با هارد دیسک‌ها استفاده می‌شود. روشن شدن چراغ نارنجی می‌تواند به‌معنای هشدارهای مختلفی باشد که نیاز به بررسی و رفع دارند تا از خرابی‌های جدی‌تر جلوگیری شود.

دلایل روشن شدن چراغ نارنجی هارد سرور

هارد در حالت Degraded (کاهش عملکرد)

وقتی سرور در حالت RAID کار می‌کند و یکی از هاردها دچار مشکل یا کاهش عملکرد شده باشد، چراغ نارنجی ممکن است به عنوان علامتی از کاهش قابلیت استفاده از آن هارد روشن شود. این وضعیت به این معناست که هارد در معرض خرابی است و باید جایگزین شود تا قبل از از دست رفتن داده‌ها یا عملکرد سیستم، مشکل رفع گردد.

وجود بدسکتور

بدسکتورهای فیزیکی یا نرم‌افزاری که در هارد شناسایی می‌شوند، می‌توانند دلیل روشن شدن چراغ نارنجی باشند. در این حالت، هارد با مشکلاتی در خواندن یا نوشتن داده‌ها مواجه است و باید تست‌های تشخیصی بر روی هارد انجام شود تا از وضعیت آن آگاه شوید.

خرابی RAID

در سرورهایی که از آرایه‌های RAID استفاده می‌کنند، اگر یکی از هاردها از کار بیفتد یا دچار نقص شود، چراغ نارنجی روشن خواهد شد. این مسئله معمولاً در حالت RAID Degraded رخ می‌دهد که یکی از هاردها توانایی کامل خود را از دست داده است و سیستم نیاز به تعویض یا بازسازی آرایه دارد.

مشکل در ارتباط یا اتصالات

گاهی اوقات، یک مشکل در ارتباط فیزیکی بین هارد دیسک و کنترلر RAID یا حتی شل شدن کابل‌ها می‌تواند باعث روشن شدن چراغ نارنجی شود. این مشکلات ممکن است باعث شود که سیستم به‌طور کامل نتواند هارد را شناسایی کند یا عملکرد مناسبی نداشته باشد.

داغ شدن بیش از حد هارد

گرمای بیش از حد یکی دیگر از دلایل روشن شدن چراغ نارنجی است. سرورهایی که در شرایط نامناسب دما قرار دارند یا سیستم‌های خنک‌کننده مناسبی ندارند، ممکن است با افزایش دمای هاردها مواجه شوند. این وضعیت می‌تواند به خرابی‌های فیزیکی منجر شود و روشن شدن چراغ نارنجی نشان‌دهنده لزوم بررسی فوری شرایط دما و تهویه است.

راهکارهای پیشنهادی برای رفع مشکل روشن شدن چراغ نارنجی هارد سرور

بررسی وضعیت RAID

با استفاده از نرم‌افزارهای مدیریتی RAID مانند HP Smart Storage Administrator یا ابزارهای مشابه، وضعیت آرایه‌های RAID را بررسی کنید. در صورت خرابی هارد، آن را تعویض کنید و عملیات بازسازی (Rebuild) آرایه را شروع کنید.

اجرای تست سلامت هارد

استفاده از ابزارهایی مانند SeaTools یا HD Tune برای تشخیص بدسکتور و دیگر مشکلات فیزیکی یا نرم‌افزاری هارد به‌شدت توصیه می‌شود. این ابزارها می‌توانند گزارش دقیقی از وضعیت سلامت هارد به شما بدهند.

بررسی اتصالات و کابل‌ها

مطمئن شوید که کابل‌ها به درستی متصل هستند و هیچ‌گونه اتصال شلی وجود ندارد. بررسی کنید که هارد به‌درستی در اسلات خود قرار گرفته است.

نظارت بر دما

دمای محیطی که سرور در آن قرار دارد را بررسی کنید و مطمئن شوید که سیستم‌های خنک‌کننده به درستی کار می‌کنند. در صورت نیاز، از سیستم‌های خنک‌کننده اضافی برای کاهش دما استفاده کنید.

روشن شدن چراغ نارنجی هارد سرور هرگز نباید نادیده گرفته شود. این چراغ نشان‌دهنده خطا یا مشکلی است که نیاز به بررسی فوری دارد. اقدام سریع برای بررسی و رفع مشکل می‌تواند از خرابی‌های بزرگتر، از دست رفتن داده‌ها یا حتی متوقف شدن عملیات سرور جلوگیری کند.

چراغ‌های هشداری هارد سرور، از چراغ قرمز تا زرد، چه زمانی نشان‌دهنده خرابی هارد هستند؟

در سرورها، علاوه بر چراغ نارنجی، روشن شدن یا چشمک زدن چراغ‌های مختلف می‌تواند نشانه‌ای از وجود خرابی یا مشکل در هارد دیسک باشد. این چراغ‌ها اغلب بسته به نوع سرور و هارد دیسک استفاده شده، معنای خاصی دارند. در اینجا چند نوع دیگر از چراغ‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده خرابی هارد سرور باشند را معرفی می‌کنیم:

1. چراغ قرمز یا چشمک‌زن قرمز

چراغ قرمز ثابت معمولاً نشان‌دهنده یک خرابی جدی در هارد است. این نوع خرابی ممکن است به دلیل خرابی فیزیکی (مثل خرابی هد یا دیسک) یا مشکل در عملکرد هارد (مثل از کار افتادن کامل) باشد. در چنین حالتی، هارد دیسک نیاز به تعویض فوری دارد.
چراغ قرمز چشمک‌زن نیز به‌طور معمول نشانه‌ای از مشکلات سخت‌افزاری در هارد دیسک است. این حالت ممکن است به دلیل خرابی اتصالات، مشکلات برق‌رسانی به هارد یا خرابی قطعات داخلی باشد. در صورت چشمک‌زدن چراغ قرمز، بررسی فوری و تست‌های دقیق مورد نیاز است.

2. چراغ زرد (Amber)

مشابه چراغ نارنجی، چراغ زرد نیز نشان‌دهنده وجود مشکلی است که باید به آن توجه شود، اما ممکن است به‌طور کلی به‌عنوان هشداری برای وضعیت غیر بحرانی شناخته شود. این وضعیت می‌تواند به دلیل مشکلات نرم‌افزاری، کمبود فضای ذخیره‌سازی یا سایر موارد مرتبط با کارکرد نادرست هارد باشد. اگر چراغ زرد روشن شود، بهتر است هارد را بررسی و سلامت آن را تست کنید، زیرا ممکن است خرابی قریب‌الوقوع باشد.

3. چراغ سبز چشمک‌زن (Fast Blinking Green)

چراغ سبز چشمک‌زن با سرعت زیاد در برخی سرورها نشان‌دهنده تلاش سیستم برای دسترسی به هارد یا تلاش برای بازیابی اطلاعات از هارد معیوب است. این حالت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که هارد در حال خرابی است یا در حالت بازسازی (Rebuild) قرار دارد. اگر این حالت برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، ممکن است هارد قادر به انجام وظایف خود نباشد و نیاز به تعویض داشته باشد.

4. چراغ آبی یا سفید (در حالت خرابی)

برخی سرورها چراغ‌های آبی یا سفید دارند که وقتی به‌طور پایدار روشن هستند، نشان‌دهنده این است که هارد به‌طور طبیعی در حال کار است. با این حال، اگر این چراغ‌ها شروع به چشمک‌زدن با الگوی نامعمول کنند، این ممکن است نشانه‌ای از خرابی قریب‌الوقوع یا مشکلاتی در عملکرد هارد باشد.

هر گونه تغییر در الگوی معمولی چراغ‌های هارد سرور، به‌ویژه روشن شدن یا چشمک‌زدن چراغ‌های قرمز، نارنجی، زرد یا چشمک‌زن سبز، نشان‌دهنده وجود مشکلی است که نیاز به بررسی فوری دارد. این چراغ‌ها برای هشدار دادن به مدیران شبکه طراحی شده‌اند تا بتوانند قبل از بروز خرابی‌های بزرگ‌تر و از دست رفتن داده‌ها، اقدامات لازم را انجام دهند.

بازیابی اطلاعات هارد سرور، وقتی داده‌ها به خطر می‌افتند، چه کنیم؟

وقتی هارد سرور دچار خرابی می‌شود، از دست دادن داده‌ها می‌تواند یک فاجعه بزرگ برای هر سازمان باشد. اطلاعات سرور معمولاً شامل داده‌های حیاتی است که بازگرداندن آن‌ها به سرعت و با دقت بالا از اهمیت حیاتی برخوردار است. در چنین شرایطی، بازیابی اطلاعات با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های خاص انجام می‌شود تا از دست رفتن کامل داده‌ها جلوگیری شود. در ادامه به توضیحات کاملی درباره روش‌های بازیابی اطلاعات و ابزارهای مناسب برای این کار می‌پردازیم.

1. نرم‌افزارهای بازیابی هارد

یکی از سریع‌ترین و رایج‌ترین راه‌حل‌ها برای بازیابی اطلاعات از هاردهای آسیب‌دیده، استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی تخصصی است. این نرم‌افزارها برای تشخیص و بازیابی داده‌های از دست رفته به‌کار می‌روند. از جمله ویژگی‌های این نرم‌افزارها می‌توان به قابلیت بازیابی اطلاعات از پارتیشن‌های حذف‌شده، داده‌های فرمت‌شده، یا حتی بازیابی اطلاعات از هاردهای آسیب‌دیده با بدسکتور اشاره کرد.

نرم‌افزارهای محبوب بازیابی اطلاعات

EaseUS Data Recovery

این نرم‌افزار یکی از بهترین ابزارها برای بازیابی اطلاعات است و از رابط کاربری ساده و ابزارهای قدرتمند برخوردار است. این نرم‌افزار قادر است داده‌ها را از هاردهایی که دچار مشکل فیزیکی یا نرم‌افزاری شده‌اند، بازگرداند. حتی اگر پارتیشن‌ها حذف شده باشند یا داده‌ها به‌طور تصادفی فرمت شده باشند، EaseUS می‌تواند آن‌ها را بازیابی کند.

Stellar Data Recovery

این ابزار نیز به‌ویژه در مواردی که هارد دچار خرابی‌های نرم‌افزاری یا بدسکتور شده باشد، به‌کار می‌آید. Stellar همچنین توانایی بازگرداندن فایل‌ها از درایوهای آسیب‌دیده یا حتی غیرقابل شناسایی را دارد.
مزیت نرم‌افزارهای بازیابی این است که شما می‌توانید بدون نیاز به ارسال فیزیکی هارد به مراکز تخصصی، فرآیند بازیابی را در محل و به‌صورت مستقل انجام دهید. با این حال، در صورت آسیب‌های جدی‌تر، ممکن است نیاز به استفاده از روش‌های پیشرفته‌تری باشد.

2. ریکاوری آرایه‌های RAID

در بسیاری از سرورها برای افزایش پایداری و عملکرد ذخیره‌سازی از آرایه‌های RAID استفاده می‌شود. آرایه‌های RAID معمولاً شامل چندین هارد دیسک هستند که داده‌ها را به‌صورت همزمان روی چندین دیسک ذخیره می‌کنند. در صورتی که یکی از این هاردها دچار خرابی شود، سیستم همچنان می‌تواند به کار خود ادامه دهد؛ اما اگر چند هارد به‌صورت همزمان خراب شوند، بازیابی اطلاعات بسیار پیچیده‌تر می‌شود.

ابزارهای تخصصی برای ریکاوری RAID

R-Studio

یکی از قوی‌ترین نرم‌افزارها برای بازیابی داده‌ها از آرایه‌های RAID معیوب است. R-Studio می‌تواند آرایه‌های RAID آسیب‌دیده یا غیرقابل شناسایی را بازسازی کرده و داده‌ها را بازیابی کند. این نرم‌افزار قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای بازسازی پیکربندی‌های پیچیده RAID دارد.

DiskInternals RAID Recovery

این نرم‌افزار یکی دیگر از ابزارهای حرفه‌ای است که برای بازگرداندن داده‌ها از آرایه‌های RAID طراحی شده است. این ابزار قادر به شناسایی و بازیابی داده‌های از دست رفته حتی در شرایط پیچیده‌ای مانند خرابی چندین هارد به‌صورت همزمان است.
ریکاوری RAID نیازمند دانش فنی و استفاده از ابزارهای خاص است. در صورتی که پیکربندی RAID به‌درستی بازسازی نشود، ممکن است داده‌ها به‌طور کامل از دست بروند؛ بنابراین در صورت مواجهه با خرابی RAID، استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی و یا مراجعه به مراکز بازیابی حرفه‌ای توصیه می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص خطای رید کنترلر این مقاله را از دست ندهید. بررسی خطاهای رید کنترلر و راهکارهای حرفه‌ای برای رفع آن‌ها

3. بازیابی اطلاعات از هارد سوخته

در برخی موارد، هارد دیسک به‌طور کامل از کار می‌افتد و برد هارد دیسک می‌سوزد. این نوع خرابی معمولاً ناشی از نوسانات برق یا آسیب‌های فیزیکی شدید است. اما خوشبختانه در اکثر مواقع، حتی زمانی که برد هارد دیسک دچار خرابی شده باشد، اطلاعات فیزیکی روی دیسک‌ها همچنان دست‌نخورده باقی می‌مانند و می‌توان آن‌ها را بازیابی کرد.

روش‌های بازیابی از هارد سوخته

تعویض برد هارد دیسک

یکی از متداول‌ترین روش‌های بازیابی اطلاعات از هارد سوخته، تعویض برد معیوب با یک برد سالم و مشابه است. در این روش، برد معیوب با یک برد مشابه از همان مدل هارد تعویض می‌شود. این کار نیازمند دقت بالایی است، زیرا برد باید با دقت انتخاب و جایگزین شود. همچنین گاهی نیاز است که اطلاعات چیپ ROM یا NVRAM از برد قدیمی به برد جدید منتقل شود تا بازیابی کامل باشد.

استفاده از مراکز بازیابی تخصصی

در صورت خرابی‌های جدی‌تر، بهتر است هارد به مراکز بازیابی اطلاعات تخصصی ارسال شود. این مراکز ابزارهای پیشرفته‌ای برای بازکردن هارد در محیط‌های پاک و بدون گرد و غبار (clean room) دارند و می‌توانند اطلاعات را از دیسک‌های داخلی بازیابی کنند.

بازیابی اطلاعات از هاردهای معیوب سرور نیازمند استفاده از ابزارهای تخصصی و تکنیک‌های پیشرفته است. در مواردی که هارد آسیب نرم‌افزاری یا بدسکتور دارد، نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات می‌توانند کمک کنند. در موارد پیچیده‌تر مانند خرابی RAID یا سوختن برد هارد، بازیابی اطلاعات نیاز به استفاده از ابزارهای پیشرفته‌تر یا مراجعه به مراکز تخصصی بازیابی دارد. در هر صورت، پیشگیری از خرابی و پشتیبان‌گیری منظم از اطلاعات همیشه بهترین راه برای جلوگیری از از دست رفتن داده‌ها است.

چرا صدای هارد سرور غیرعادی است؟ تشخیص مشکل با توجه به صداهای هارد

یکی از علائم هشداردهنده خرابی هارد سرور، صداهای غیرعادی است که ممکن است در هنگام عملکرد هارد به گوش برسد. این صداها به دلیل مشکلات مکانیکی در داخل هارد ایجاد می‌شوند و می‌توانند به‌عنوان یک نشانه واضح از خرابی‌های قریب‌الوقوع تلقی شوند. صداهای غیرعادی مانند تق‌تق (Clicking)، ویز (Whirring)، یا بوق ضعیف (Beeping) معمولاً به دلیل مشکل در قطعات داخلی هارد، از جمله هد خواندن و نوشتن، موتور یا دیسک‌های چرخان رخ می‌دهند. هر یک از این صداها نشانه‌ای از نوع خاصی از خرابی است که می‌تواند بر عملکرد و قابلیت اطمینان هارد تأثیر بگذارد.

دلایل اصلی صداهای غیرعادی هارد سرور

مشکل در هد خواندن و نوشتن

وقتی هد هارد قادر به دسترسی به داده‌ها نباشد یا دچار خرابی شود، ممکن است صدای تق‌تق از هارد شنیده شود. این صدا معمولاً به دلیل تلاش مکرر هد برای دسترسی به داده‌ها در دیسک‌های چرخان و ناتوانی آن در این کار ایجاد می‌شود.

خرابی موتور یا محور مرکزی

اگر صدای ویز یا خرخر از هارد شنیده شود، این می‌تواند نشانه‌ای از خرابی در موتور هارد یا محور مرکزی آن باشد. این صداها ممکن است نشان‌دهنده این باشد که موتور نمی‌تواند دیسک‌ها را به‌درستی بچرخاند و این می‌تواند باعث از کار افتادن کل هارد شود.

مشکلات فیزیکی در دیسک‌های چرخان

در صورتی که دیسک‌های داخلی هارد دچار خرابی یا انحراف شوند، صدای غیرمعمولی مانند صدای خراشیدن یا کشیدن ممکن است شنیده شود. این مشکل می‌تواند باعث آسیب‌های جدی به سطح دیسک‌ها و از بین رفتن داده‌ها شود.

اقدامات فوری

خاموش کردن سرور بلافاصله پس از شنیدن صداهای غیرعادی: یکی از اولین اقداماتی که باید پس از شنیدن صدای غیرمعمول انجام شود، خاموش کردن سرور است. ادامه کارکرد هارد با چنین علائمی می‌تواند به آسیب‌های بیشتری به قطعات داخلی منجر شود.

استفاده از ابزارهای تشخیصی

پس از خاموش کردن سرور، می‌توان با استفاده از ابزارهایی مانند S.M.A.R.T. Monitoring وضعیت سلامت هارد را بررسی کرد. این ابزارها می‌توانند اطلاعات دقیقی در مورد عملکرد هارد، از جمله دمای دیسک، تعداد خطاها و علائم خرابی را ارائه دهند.

مشاوره با متخصصین بازیابی اطلاعات

در صورتی که صداها همچنان ادامه دارند یا هارد به‌طور کامل از کار افتاده است، بهتر است با یک متخصص بازیابی اطلاعات مشورت کنید. تلاش برای بازیابی اطلاعات بدون دانش فنی مناسب می‌تواند به از دست رفتن داده‌ها منجر شود.

تست سلامت هارد سرور، چگونه قبل از خرابی از مشکلات پیشگیری کنیم؟

تست‌های سلامت منظم برای هارد سرورها، کلیدی‌ترین راهکار برای جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی است. این تست‌ها می‌توانند به شناسایی مشکلات قبل از وقوع خرابی جدی کمک کرده و از از دست رفتن داده‌ها جلوگیری کنند. ابزارهای مختلفی برای این منظور طراحی شده‌اند که می‌توانند عملکرد هارد را پایش کرده و مشکلاتی مانند بدسکتور، افزایش دما یا نقص در قطعات داخلی را شناسایی کنند.

مزایای انجام تست سلامت هارد سرور

تشخیص زودهنگام مشکلات: تست‌های سلامت منظم می‌توانند خرابی‌های قریب‌الوقوع را پیش از وقوع شناسایی کنند. به این ترتیب، می‌توان پیش از از دست رفتن داده‌ها یا توقف عملکرد سرور، اقدام به تعویض هارد یا تعمیر آن کرد.
پیشگیری از خرابی‌های بزرگتر: با پایش وضعیت هارد به‌صورت مداوم، مشکلات کوچک مانند بدسکتورها یا نقص‌های جزئی در قطعات مکانیکی شناسایی می‌شوند و می‌توان آن‌ها را پیش از تبدیل شدن به خرابی‌های بزرگتر رفع کرد.

ابزارهای تست سلامت

S.M.A.R.T. Monitoring

این سیستم که در بسیاری از هاردهای جدید تعبیه شده است، داده‌هایی مانند دمای دیسک، تعداد چرخه‌های روشن و خاموش شدن، خطاهای خواندن و نوشتن و سایر عوامل حیاتی را پایش می‌کند. استفاده از S.M.A.R.T. می‌تواند به شناسایی مشکلات اولیه و پیش‌بینی خرابی‌ها کمک کند. این ابزار هشدارهایی به کاربران می‌دهد تا پیش از خرابی کامل، اقدامات لازم را انجام دهند.

HD Tune

HD Tune یک ابزار جامع برای اسکن سلامت هارد و شناسایی مشکلات مرتبط با عملکرد دیسک است. این نرم‌افزار امکان تشخیص بدسکتورها، مشکلات خواندن و نوشتن اطلاعات و سایر خطاهای عملکردی را فراهم می‌کند. کاربران با استفاده از HD Tune می‌توانند گزارش‌های دقیقی از سلامت هارد خود دریافت کنند و در صورت وجود مشکلات، پیش از خرابی کامل هارد، آن‌ها را رفع کنند.

SeaTools

SeaTools که توسط شرکت سیگیت توسعه داده شده، یکی از بهترین ابزارها برای تست سلامت هارد دیسک است. این نرم‌افزار به‌طور تخصصی برای تشخیص مشکلات فیزیکی و نرم‌افزاری طراحی شده و می‌تواند بر روی هاردهای تولیدی سیگیت و سایر برندها نیز عمل کند. SeaTools قابلیت شناسایی بدسکتورهای فیزیکی و مشکلات درایورهای ذخیره‌سازی را دارد و یکی از ابزارهای قدرتمند برای جلوگیری از خرابی‌های بزرگتر است.

توصیه‌های مهم که حتما درنظر بگیرید

تست‌های منظم

هاردهای سرور باید به‌طور منظم و در فواصل زمانی مشخص مورد تست سلامت قرار گیرند. این کار نه‌تنها از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند، بلکه به افزایش عمر مفید هارد نیز کمک می‌کند.

پایش دائمی

با استفاده از ابزارهایی مانند S.M.A.R.T. و HD Tune، می‌توان به‌صورت مداوم وضعیت هارد را زیر نظر داشت و در صورت شناسایی مشکلات، اقدامات پیشگیرانه را به‌موقع انجام داد.

پشتیبان‌گیری منظم

حتی با انجام تست‌های سلامت منظم، همیشه احتمال بروز خرابی وجود دارد. به همین دلیل، بکاپ گیری منظم از اطلاعات ضروری و حیاتی سرور یکی از بهترین راهکارها برای حفظ امنیت داده‌ها است.

انجام تست‌های سلامت منظم و تشخیص زودهنگام مشکلات هارد، کلید پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی و از دست رفتن داده‌ها است. ابزارهایی مانند S.M.A.R.T. Monitoring، HD Tune و SeaTools می‌توانند به شناسایی و رفع مشکلات پیش از وقوع خرابی‌های جدی کمک کنند. همچنین، توجه به صداهای غیرعادی هارد و اقدامات سریع در صورت بروز این مشکلات می‌تواند از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند و مانع از دست رفتن اطلاعات مهم شود. آشنایی با بهترین نرم افزارهای بکاپ گیری سرور

کلام آخر

خرابی هارد سرور می‌تواند تأثیرات شدیدی بر عملکرد و کارایی یک سازمان داشته باشد. برخلاف هارد دیسک‌های معمولی، هاردهای سرور میزبان اطلاعات حیاتی از جمله پایگاه‌های داده، اطلاعات مشتریان و ایمیل‌های حساس هستند که از دست رفتن آن‌ها می‌تواند به توقف کارها، از دست رفتن مشتریان و خسارات مالی سنگین منجر شود. از این رو، شناسایی علائم خرابی، مانند روشن شدن چراغ‌های هشدار و شنیدن صداهای غیرعادی، به‌همراه انجام تست‌های سلامت منظم و پشتیبان‌گیری از اطلاعات، اهمیت حیاتی دارد.

در این مقاله، راهکارهای متعددی برای پیشگیری و بازیابی اطلاعات از دست رفته هاردهای سرور مورد بررسی قرار گرفت. از نصب UPS برای جلوگیری از نوسانات برق تا استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی مانند S.M.A.R.T. و HD Tune، می‌توان احتمال خرابی را کاهش داد و حتی در صورت بروز مشکل، با استفاده از روش‌های بازیابی اطلاعات و تکنیک‌های پیشرفته، داده‌ها را بازگرداند. اقدامات پیشگیرانه همچون پشتیبان‌گیری منظم و تعویض به‌موقع هاردهای فرسوده، نه تنها از مشکلات بعدی جلوگیری می‌کند، بلکه به افزایش پایداری سیستم‌های ذخیره‌سازی نیز کمک خواهد کرد.