نحوه چیدمان رم در سرور HP | راهنمای جامع برای DL360 و DL380 (DDR4 و DDR5)

نقش کانال‌های حافظه در عملکرد سرور HP

هر پردازنده در نسل‌های مختلف سرورهای HP دارای چند کانال حافظه (Memory Channel) است. برای مثال، در بسیاری از سرورهای DL360 و DL380 نسل ۹ و ۱۰، هر CPU دارای شش کانال حافظه است. این کانال‌ها مانند مسیرهای موازی برای انتقال داده عمل می‌کنند و هرچه تعداد کانال‌های فعال بیشتر باشد، پهنای باند حافظه افزایش پیدا می‌کند.

یکی از مهم‌ترین نکات در نحوه چیدمان رم در سرور HP همین موضوع است. هر CPU در سرورهای HP چندین کانال حافظه دارد. برای مثال بیشتر سرورهای HPE G9 تا G11 از ۶ کانال حافظه برای هر CPU استفاده می‌کنند.

بنابراین اگر سرور شما ۲ CPU دارد:
– مجموعاً ۱۲ کانال حافظه در اختیار دارید
– روی هر کانال معمولاً ۱ تا ۲ یا ۳ DIMM قرار می‌گیرد

نتیجه: هرچه چیدمان شما بین کانال‌ها متعادل‌تر باشد، سرعت و پهنای باند بیش‌تری می‌گیرید.

هر کانال حافظه می‌تواند یک یا چند ماژول DIMM را پشتیبانی کند

اما ترتیب قرارگیری DIMMها در هر کانال اهمیت بسیار زیادی دارد. اسلات‌هایی که به‌عنوان اسلات‌های اولیه یا Primary شناخته می‌شوند، باید پیش از سایر اسلات‌ها پر شوند تا کانال به‌صورت کامل فعال گردد. اگر رم‌ها بدون توجه به این ترتیب نصب شوند، کنترلر حافظه ممکن است تنها بخشی از کانال‌ها را فعال کند و این موضوع مستقیماً روی عملکرد سیستم تأثیر منفی می‌گذارد.

DIMM چیست و چه نقشی در سرورهای HP دارد؟

اصطلاح DIMM که در تمام مستندات سرورهای HP دیده می‌شود، به ماژول فیزیکی رم اشاره دارد. در سرورها، DIMMها برای کارکرد مداوم، پایدار و طولانی‌مدت طراحی شده‌اند و از نظر ساختار، با رم‌های دسکتاپ تفاوت دارند.

DIMM یا Dual In-line Memory Module همان ماژول حافظه‌ای است که روی مادربورد سرور قرار می‌گیرد. در سرورهای HP تعداد DIMMها بسته به مدل متفاوت است، برای مثال:
– DL360 G10 → معمولاً ۲۴ اسلات DIMM
– DL380 G10 → معمولاً ۲۴ یا ۳۲ اسلات DIMM
– ML350 G10 → بین ۱۲ تا ۲۴ اسلات DIMM

هر DIMM روی یک کانال حافظه قرار می‌گیرد و ترتیب این کانال‌ها تعیین می‌کند که چیدمان بهینه رم چگونه باشد.

تفاوت انواع رم سروری، UDIMM، RDIMM و LRDIMM

یکی از پایه‌ای‌ترین مفاهیمی که در نحوه چیدمان رم در سرور HP باید درک شود، تفاوت بین انواع ماژول‌های حافظه است. سرورهای HP معمولاً از سه نوع حافظه پشتیبانی می‌کنند: UDIMM، RDIMM و LRDIMM.

در عمل، RDIMM و LRDIMM بیشترین کاربرد را در سرورهای سازمانی دارند، زیرا این نوع حافظه‌ها برای ظرفیت‌های بالا و پایداری بیشتر طراحی شده‌اند. نکته‌ای که اهمیت بالایی دارد این است که این انواع رم نباید به‌صورت ترکیبی در یک سرور استفاده شوند. حتی اگر سیستم در ظاهر بدون خطا بوت شود، ترکیب اشتباه می‌تواند باعث کاهش عملکرد یا بروز خطاهای سخت‌افزاری در آینده شود.

مفهوم رنک (Rank) و تأثیر آن بر چیدمان رم

رنک را می‌توان به‌عنوان لایه‌های منطقی داده در یک DIMM در نظر گرفت که کنترلر حافظه به آن‌ها دسترسی پیدا می‌کند.

انواع رنک:
– Single-Rank (1R)
– Dual-Rank (2R)
– Quad-Rank (4R)

اثر رنک در چیدمان:
– DIMMهای Quad-Rank معمولاً نیاز دارند در اسلات‌های «اولیه» کانال قرار بگیرند.
– ترکیب‌های خاص (مثلاً 1R + 2R) ممکن است موجب کاهش سرعت یا محدودیت در تعداد DIMMهای قابل نصب شود.
ماژول‌های با رنک بالاتر معمولاً ظرفیت بیشتری دارند، اما محدودیت‌هایی در تعداد DIMM قابل پشتیبانی در هر کانال ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، شرکت HPE در جداول رسمی Memory Population Rules، ترتیب خاصی برای قرارگیری ماژول‌های Dual-Rank و Quad-Rank مشخص می‌کند که رعایت آن‌ها برای جلوگیری از افت Performance ضروری است.

ارتباط سرعت رم با چیدمان حافظه در سرور HP

سرعت رم یکی از مواردی است که به‌طور مستقیم تحت تأثیر نحوه چیدمان قرار می‌گیرد. بسیاری از کاربران تصور می‌کنند که خرید رم با فرکانس بالاتر به‌تنهایی باعث افزایش کارایی می‌شود، اما در سرورهای HP این موضوع کاملاً وابسته به چیدمان صحیح DIMMها است.

مشخصه‌هایی که بیشترین اثر را بر عملکرد و سازگاری دارند:
– سرعت (MHz) مانند 2400 / 2666 / 2933 / 3200
– ولتاژ (معمولاً 1.2V در DDR4)
– نوع (RDIMM / LRDIMM / UDIMM)
– رنک (Rank) که در ادامه توضیح می‌دهیم

اگر ماژول‌ها به‌درستی بین کانال‌ها توزیع نشوند یا ترکیب ناهماهنگی از رنک‌ها و ظرفیت‌ها استفاده شود، کنترلر حافظه برای حفظ پایداری سیستم، سرعت کل حافظه را کاهش می‌دهد. در نتیجه، حتی رم‌های پرسرعت نیز ممکن است با فرکانسی پایین‌تر از مقدار اسمی خود کار کنند.

اهمیت توازن حافظه بین پردازنده‌ها در سرورهای دو CPU

در سرورهایی که دارای دو پردازنده هستند، نحوه توزیع رم بین CPUها اهمیت حیاتی دارد. اگر حافظه به‌صورت نامتعادل بین پردازنده‌ها تقسیم شود، بخشی از کانال‌های حافظه غیرفعال می‌مانند و سیستم وارد حالتی می‌شود که به آن پیکربندی نامتعادل یا Unbalanced Configuration گفته می‌شود.

این وضعیت نه‌تنها باعث افت محسوس عملکرد می‌شود، بلکه در برخی شرایط پیام‌های هشداردهنده‌ای در iLO یا در زمان بوت سرور نمایش داده می‌شود. به همین دلیل، یکی از اصول کلیدی در چیدمان رم در سرور HP، ایجاد تعادل کامل بین پردازنده‌ها از نظر تعداد و نوع DIMM است.

چرا درک این مفاهیم پایه قبل از چیدمان رم در سرور اچ پی ضروری است؟

شناخت این مفاهیم پایه به شما کمک می‌کند تا قوانین چیدمان رم را به‌صورت منطقی درک کنید، نه صرفاً به‌عنوان مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های حفظی. زمانی که بدانید هر کانال چگونه کار می‌کند و هر DIMM چه نقشی دارد، می‌توانید بهترین چیدمان ممکن را متناسب با مدل سرور، تعداد CPU و نوع بار کاری انتخاب کنید.

قانون اول، پر کردن اسلات‌های اولیه قبل از اسلات‌های ثانویه

در هر کانال حافظه، یک یا چند اسلات وجود دارد که به‌عنوان اسلات‌های اولیه (Primary DIMM Slot) شناخته می‌شوند. این اسلات‌ها کوتاه‌ترین مسیر الکتریکی را تا کنترلر حافظه دارند و به همین دلیل، اولین انتخاب برای نصب رم هستند.

اگر کاربر بدون توجه به این ترتیب، رم را در اسلات‌های ثانویه نصب کند، ممکن است کانال حافظه به‌طور کامل فعال نشود یا سیستم مجبور به کاهش فرکانس حافظه شود. در بسیاری از سرورهای HP، حتی بوت نشدن سیستم نیز در صورت نقض این قانون گزارش شده است.

به‌طور خلاصه، همیشه باید ابتدا اسلات‌های شماره 1 هر کانال پر شوند و سپس به سراغ اسلات‌های بعدی رفت؛ حتی اگر تعداد رم‌ها محدود باشد.

قانون دوم، فعال‌سازی حداکثری کانال‌های حافظه

یکی از نکات مهم در نحوه چیدمان رم در سرور HP، توزیع رم‌ها بین کانال‌های مختلف است، نه پر کردن یک کانال به‌صورت کامل. کنترلر حافظه برای دستیابی به بیشترین پهنای باند، نیاز دارد چندین کانال به‌صورت هم‌زمان فعال باشند.

برای مثال، نصب سه ماژول رم در سه کانال مختلف، عملکرد بسیار بهتری نسبت به نصب همان سه ماژول در یک یا دو کانال ایجاد می‌کند. این موضوع به‌خصوص در بارهای کاری مانند مجازی‌سازی، دیتابیس و پردازش‌های سنگین کاملاً محسوس است.

بسیاری از مقالات فارسی فقط به «تعداد رم» اشاره می‌کنند، در حالی که نحوه توزیع رم بین کانال‌ها نقش بسیار مهم‌تری در عملکرد واقعی سرور دارد.

قانون سوم، ایجاد توازن کامل بین پردازنده‌ها

در سرورهای دو پردازنده، هر CPU دارای کانال‌ها و اسلات‌های حافظه اختصاصی خود است. یکی از اشتباهات رایج، نصب رم فقط روی پردازنده اول و رها کردن اسلات‌های پردازنده دوم است.

در چنین حالتی، سرور از نظر فنی ممکن است کار کند، اما سیستم وارد حالت Unbalanced Memory Configuration می‌شود. این وضعیت باعث افزایش تأخیر دسترسی به حافظه، کاهش پهنای باند و در برخی موارد بروز هشدارهای سیستمی در iLO می‌شود.

قانون کلی این است که تعداد، نوع، ظرفیت و حتی فرکانس رم‌ها باید تا حد ممکن بین CPUها یکسان باشد. این توازن یکی از مهم‌ترین اصولی است که در مستندات رسمی HPE به آن تأکید شده، اما در بسیاری از مقالات فارسی نادیده گرفته می‌شود.

قانون چهارم، عدم ترکیب انواع مختلف DIMM

یکی از قوانین بسیار مهم و در عین حال کمتر گفته‌شده این است که نباید انواع مختلف DIMM را با هم ترکیب کرد. استفاده هم‌زمان از RDIMM و LRDIMM یا ترکیب ماژول‌های با ساختار متفاوت، می‌تواند باعث کاهش شدید کارایی یا ناپایداری سیستم شود.

حتی اگر سرور بدون خطا بوت شود، کنترلر حافظه برای حفظ پایداری، تنظیمات محافظه‌کارانه‌تری اعمال می‌کند که نتیجه آن کاهش سرعت و افزایش تأخیر حافظه است. به همین دلیل، HPE به‌طور صریح توصیه می‌کند در هر پیکربندی، فقط از یک نوع DIMM استفاده شود.

قانون پنجم، رعایت محدودیت‌های مربوط به Rank

هر کانال حافظه محدودیت مشخصی در تعداد رنک‌های قابل پشتیبانی دارد. اگر مجموع رنک‌های نصب‌شده در یک کانال از حد مجاز عبور کند، سیستم یا بوت نمی‌شود یا به‌صورت خودکار سرعت رم را کاهش می‌دهد.

برای مثال، نصب چند ماژول Quad-Rank در یک کانال ممکن است از نظر فیزیکی ممکن باشد، اما از نظر معماری حافظه مجاز نیست. به همین دلیل است که در جداول رسمی HPE، ترتیب خاصی برای نصب ماژول‌های Dual-Rank و Quad-Rank مشخص شده است.

درک این قانون به کاربران کمک می‌کند هنگام انتخاب ظرفیت رم، فقط به عدد گیگابایت توجه نکنند و ساختار داخلی ماژول را نیز در نظر بگیرند.

قانون ششم، تأثیر مستقیم چیدمان بر فرکانس نهایی رم

یکی از واقعیت‌های مهم در سرورهای HP این است که فرکانس نهایی حافظه، همیشه برابر با فرکانس اسمی ماژول‌ها نیست. چیدمان نامناسب، تعداد زیاد DIMM در هر کانال یا استفاده از رنک‌های بالا می‌تواند باعث کاهش خودکار فرکانس توسط کنترلر حافظه شود.

این رفتار کاملاً طبیعی و برای حفظ پایداری سیستم طراحی شده است، اما اگر کاربر از آن آگاه نباشد، ممکن است تصور کند رم‌های خریداری‌شده کیفیت پایینی دارند. در حالی که مشکل اصلی، نحوه چیدمان رم در سرور HP است، نه خود ماژول‌ها.

چرا رعایت Memory Population Rules حیاتی است؟

رعایت قوانین چیدمان رم فقط برای رسیدن به حداکثر سرعت نیست؛ این قوانین مستقیماً با پایداری، طول عمر قطعات و حتی مصرف انرژی سرور در ارتباط هستند. سروری که رم آن به‌درستی چیده شده باشد، خنک‌تر کار می‌کند، خطای کمتری دارد و در بارهای کاری سنگین عملکرد قابل پیش‌بینی‌تری ارائه می‌دهد.

به همین دلیل، درک و اجرای صحیح این قوانین، یکی از تفاوت‌های اصلی بین یک پیکربندی حرفه‌ای و یک سرور صرفاً روشن است.

تعداد اسلات‌ها و کانال‌های حافظه

HP DL360

• نسل ۹ و ۱۰: هر CPU دارای ۱۲ اسلات DIMM است، جمعاً ۲۴ اسلات در حالت Dual CPU
• نسل ۱۱ (DDR5): هر CPU تا ۱۶ اسلات، جمعاً ۳۲ اسلات

HP DL380

• نسل ۹ و ۱۰: مشابه DL360، هر CPU ۱۲ اسلات، جمعاً ۲۴ یا ۳۲ بسته به پردازنده
• نسل ۱۱ (DDR5): هر CPU تا ۱۶ اسلات، جمعاً ۳۲ اسلات

نکته کلیدی: هر CPU کانال‌های مستقل خود را دارد و کنترلر حافظه داخل CPU، کانال‌ها را به صورت جداگانه مدیریت می‌کند. این موضوع اساس حالت‌های Single CPU و Dual CPU است که در ادامه بررسی می‌کنیم.

حالت ۱: سرور با یک CPU

زمانی که تنها یک CPU نصب شده است، تنها اسلات‌های مربوط به آن CPU فعال هستند. نصب رم روی اسلات‌های CPU دوم تأثیری ندارد و کنترلر آن‌ها را شناسایی نمی‌کند.

مثال های نصب

نکات کلیدی:

• همیشه ابتدا اسلات‌های شماره ۱ پر شوند.
• اگر تعداد رم کمتر از تعداد کانال‌ها باشد، حتماً رم‌ها را در کانال‌های مختلف توزیع کنید تا پهنای باند کاهش پیدا نکند.
• ترکیب ماژول‌ها با رنک یا سرعت متفاوت می‌تواند باعث کاهش سرعت شود.

حالت ۲: سرور با دو CPU

در سرورهای Dual CPU، هر CPU کانال‌ها و اسلات‌های اختصاصی خود را دارد. برای بهره‌وری کامل، تعداد و نوع رم‌ها باید بین CPUها متعادل باشد.

مثال های نصب

نکات عملی:

• عدم توازن بین CPUها باعث کاهش پهنای باند و افت عملکرد می‌شود.
• رعایت ترتیب پر کردن اسلات‌ها (شماره ۱ → شماره ۲ → شماره ۳) برای فعال‌سازی همه کانال‌ها ضروری است.
• رنک و نوع DIMM هر CPU باید یکسان باشد.

مثال نصب: ۴×16GB RDIMM با دو CPU

CPU1 → A1 + B1

CPU2 → D1 + E1

هر CPU دو کانال فعال می‌کند و تعادل برقرار می‌شود، پهنای باند بالا و عملکرد بهتر است.

مثال نصب 2: ۶×32GB RDIMM با یک CPU

CPU1 → A1 + B1 + C1 + A2 + B2 + C2

شش کانال فعال، حداکثر پهنای باند با یک پردازنده.

مثال نصب 3 : ۸ DIMM در Dual CPU

CPU1 → A1 + B1 + C1 + A2

CPU2 → D1 + E1 + F1 + D2

حفظ تعادل بین CPUها، فعال شدن همه کانال‌ها و عملکرد بهینه.

نکات مهم برای Performance واقعی

• همیشه ابتدا Primary DIMM Slots پر شوند.
• توزیع رم بین CPUها در حالت Dual CPU الزامی است.
• رنک‌های یکسان برای هر کانال و هر CPU، عملکرد بهینه ایجاد می‌کند.
• هرگز RDIMM و LRDIMM را ترکیب نکنید.
• حتی رم‌های پرسرعت فقط در صورت چیدمان صحیح، سرعت واقعی خود را نشان می‌دهند.

معماری حافظه DDR5 در G11

• کانال‌های حافظه: هر CPU دارای ۸ کانال مستقل است (Dual-Channel داخلی در DDR5)، که نسبت به DDR4 افزایش قابل توجهی دارد.
• Burst Length و Bank Group: DDR5 دارای معماری داخلی پیشرفته با Bank Group و Burst Length طولانی‌تر است، که عملکرد حافظه را بالا می‌برد اما نصب نامتوازن می‌تواند کارایی را کاهش دهد.
• مرتب‌سازی اسلات‌ها: اسلات‌های DDR5 شماره‌گذاری متفاوت دارند (A1-A8 برای CPU1، B1-B8 برای CPU2) و ترتیب پر کردن اسلات‌ها اهمیت حیاتی دارد.

حالت Single CPU در G11

در حالت تک پردازنده، تنها اسلات‌های CPU1 فعال هستند:

نکته کلیدی: ترتیب پر کردن Primary → Secondary → Tertiary الزامی است تا همه کانال‌ها فعال شوند و سرعت رم به حد اسمی برسد.

حالت Dual CPU در G11

در حالت دو پردازنده، هر CPU دارای ۸ کانال است. برای حفظ تعادل و حداکثر عملکرد:

نکات عملی:

• رنک مشابه: برای هر CPU باید رنک‌ها یکسان باشند تا کنترلر بتواند از تمام پهنای باند استفاده کند.
• سرعت حافظه: DDR5 سریع‌تر است اما بدون رعایت ترتیب اسلات‌ها، ممکن است سیستم سرعت را به پایین‌ترین مقدار خود کاهش دهد.
• توازن CPUها: هر گونه عدم توازن باعث افت عملکرد و خطاهای iLO می‌شود.

نکات اختصاصی DDR5 در G11

• Power Management بهینه: DDR5 کنترل ولتاژ و فرکانس خودکار دارد، اما نصب نامتعادل DIMMها می‌تواند باعث Downclock یا مصرف بالاتر انرژی شود.
• Register و Load Reduction: ماژول‌های RDIMM و LRDIMM DDR5 با تکنولوژی مدیریت بار بهینه‌تر طراحی شده‌اند، بنابراین ترکیب آن‌ها در یک CPU مجاز است اما نباید RDIMM را با LRDIMM ترکیب کنید.
• ECC و Lockstep: حافظه DDR5 Gen11 با ECC پیشرفته و Lockstep برای Reliability طراحی شده؛ نصب اشتباه DIMM می‌تواند باعث فعال نشدن Lockstep و کاهش پایداری شود.
• چیدمان با توجه به Workload: در بارهای سنگین مجازی‌سازی یا دیتابیس، بهتر است کانال‌ها کاملاً پر و تعادل رعایت شود تا پهنای باند حداکثر شود.

مثال نصب رم DDR5

مثال ۱: ۸×32GB RDIMM با دو CPU

CPU1 → A1 + B1 + C1 + D1

CPU2 → B1 + C1 + D1 + E1

نتیجه: هشت کانال فعال، سرعت کامل، پهنای باند بهینه برای مجازی‌سازی و دیتابیس.

مثال ۲: ۱۶×64GB LRDIMM

CPU1 → A1..D4

CPU2 → B1..E4

نتیجه: پر شدن تمام کانال‌ها، حداکثر ظرفیت و کارایی، تمام مزایای DDR5 فعال می‌شوند.

جمع‌بندی نکات کلیدی نصب رم DDR5

• ترتیب نصب اسلات‌ها برای فعال شدن همه کانال‌ها حیاتی است.
• توزیع متعادل بین CPUها باعث پهنای باند حداکثر و کاهش خطا می‌شود.
• استفاده از رنک مشابه و نوع DIMM یکسان برای هر CPU الزامی است.
• سرعت واقعی رم تنها در صورت رعایت این قوانین به مقدار اسمی می‌رسد.
• ویژگی‌های اختصاصی DDR5 (Power Management، Lockstep، Load Reduction) نیازمند نصب صحیح برای فعال شدن هستند.

مرحله ۱: آماده‌سازی قبل از نصب

• بررسی نسل و مدل سرور (DL360/DL380 Gen9, Gen10, Gen11)
• تعیین تعداد CPU نصب‌شده (Single/ Dual CPU)
• بررسی نوع و ظرفیت رم‌ها (RDIMM / LRDIMM / UDIMM، ظرفیت و رنک)
• آماده کردن ابزار مناسب: دستکش ضدالکتریسیته ساکن، پیچ‌گوشتی مخصوص، دفترچه HPE Memory Installation Guide
• خاموش کردن سرور و قطع برق و باتری برای ایمنی

مرحله ۲: انتخاب و ترتیب اسلات‌ها

اصول کلی:

• ابتدا اسلات‌های Primary پر شوند
• سپس Secondary و Tertiary پر شوند
• در سرورهای Dual CPU، تعادل بین CPUها رعایت شود
• رنک و نوع DIMM برای هر CPU یکسان باشد

مثال‌های عملی:

• DL360/DL380 Gen9/10: Single CPU → A1, B1, C1 … Dual CPU → CPU1: A1+B1+C1، CPU2: D1+E1+F1
• DL360/DL380 Gen11 (DDR5): Single CPU → A1, B1, C1, D1… Dual CPU → CPU1: A1..D4، CPU2: B1..E4

مرحله ۳: نصب فیزیکی DIMM

• DIMM را مطابق راهنمای HPE به صورت عمودی در اسلات وارد کنید
• کلیپس‌ها را به آرامی ببندید تا DIMM کاملاً ثابت شود
• از وارد کردن بیش از حد فشار خودداری کنید
• در Dual CPU، نصب رم‌ها به صورت متعادل بین کانال‌ها و پردازنده‌ها الزامی است

مرحله ۴: بررسی و تایید عملکرد

• روشن کردن سرور و ورود به iLO / BIOS
• بررسی شناسایی تمام ماژول‌ها (Capacity, Type, Speed)
• اطمینان از فعال بودن همه کانال‌ها
• بررسی پیام‌های خطای Memory یا ECC
• در صورت کاهش سرعت، بررسی ترتیب اسلات و رنک‌ها

مرحله ۵: تست عملی با بار کاری

• اجرای تست حافظه در iLO یا HPE Insight Diagnostics
• در محیط مجازی یا دیتابیس، بررسی پهنای باند حافظه و تاخیر
• اطمینان از عدم وجود خطاهای ECC یا Warning در طول تست

مرحله ۶: نکات تخصصی و جلوگیری از مشکلات رایج

• هرگز RDIMM و LRDIMM را در یک CPU ترکیب نکنید
• برای DDR5، ترتیب اسلات‌ها و تعادل CPU بسیار حیاتی است
• هنگام ارتقا، از رم‌های با همان رنک و سرعت استفاده کنید
• در صورت مشاهده خطا در iLO، اول چیدمان و نوع رم‌ها را بررسی کنید قبل از جایگزینی ماژول‌ها
• به مستندات HPE Memory Population Guide مراجعه کنید تا از محدودیت‌های رنک و تعداد DIMM مطلع شوید

• با رعایت این چک‌لیست، عملکرد بهینه حافظه تضمین می‌شود
• پایداری سرور در طولانی‌مدت حفظ می‌شود
• خطاهای رایج حافظه در iLO یا بوت سرور به حداقل می‌رسد
• کاربر بدون نیاز به منابع دیگر، می‌تواند تمام سناریوهای نصب DDR4 و DDR5 در DL360 و DL380 را مدیریت کند

اشتباه ۱: نصب رم بدون رعایت ترتیب اسلات‌ها

یکی از رایج‌ترین اشتباهات، نصب ماژول‌ها به‌صورت تصادفی است. در سرورهای HP، هر کانال حافظه دارای اسلات‌های Primary، Secondary و Tertiary است و پر کردن آن‌ها به ترتیب مشخص اهمیت بالایی دارد.

مثال:

کاربری رم‌های ۴×16GB را روی سرور DL380 G10 نصب می‌کند، اما همه آن‌ها را روی کانال‌های یک CPU قرار می‌دهد.

نتیجه: کانال‌های CPU دوم غیرفعال می‌شوند و پهنای باند حافظه کاهش می‌یابد. حتی ممکن است کنترلر حافظه سرعت رم‌ها را پایین بیاورد.

راه حل: همیشه ابتدا اسلات‌های شماره ۱ در هر کانال و CPU پر شوند، سپس به ترتیب سایر اسلات‌ها.

اشتباه ۲: عدم تعادل بین CPUها در سرور Dual CPU

در سرورهای دو پردازنده، تعادل بین رم‌های هر CPU اهمیت حیاتی دارد. نصب رم تنها روی یک پردازنده باعث می‌شود سیستم وارد حالت Unbalanced Memory Configuration شود.

نمونه واقعی: سرور DL360 G11 با ۸ اسلات DDR5 → کاربر همه DIMMها روی CPU1 نصب کرده است.

نتیجه: iLO هشدار می‌دهد، پهنای باند کاهش می‌یابد و سرعت واقعی رم پایین‌تر از مقدار اسمی است.

راه حل: رم‌ها را بین CPUها به صورت متعادل نصب کنید، حتی اگر تعداد ماژول محدود باشد.

اشتباه ۳: ترکیب انواع مختلف DIMM

ترکیب رم‌های RDIMM و LRDIMM یا رم‌هایی با رنک و سرعت متفاوت در یک CPU، یکی دیگر از اشتباهات رایج است.

پیامدها:

• کاهش خودکار سرعت رم توسط کنترلر
• عدم شناسایی برخی ماژول‌ها
• بروز خطاهای ECC یا حتی بوت نشدن سیستم

راه حل: در هر CPU فقط از یک نوع DIMM با رنک مشابه استفاده کنید و سرعت ماژول‌ها یکسان باشد.

اشتباه ۴: نادیده گرفتن رنک ماژول‌ها

برخی کاربران تنها به ظرفیت DIMM نگاه می‌کنند و رنک‌ها را در نظر نمی‌گیرند.

مثال عملی: نصب چهار ماژول Quad-Rank در کانال که تنها Dual-Rank پشتیبانی می‌کند.

نتیجه: سیستم بوت نمی‌شود یا کنترلر سرعت حافظه را کاهش می‌دهد.

راه حل: قبل از نصب، رنک ماژول‌ها را بررسی کنید و مطابق Memory Population Rules عمل کنید.

اشتباه ۵: عدم بررسی پیام‌های iLO و BIOS

برخی کاربران بعد از نصب رم، سرور را روشن کرده و بدون بررسی iLO یا BIOS، سیستم را وارد عملیات می‌کنند.

پیامدها:

• شناسایی ناقص حافظه
• عدم فعال شدن همه کانال‌ها
• خطاهای ECC یا هشدارهای Critical که قابل پیشگیری بودند

راه حل: بعد از هر تغییر حافظه، iLO یا BIOS را بررسی کرده و از شناسایی کامل DIMMها و فعال بودن همه کانال‌ها اطمینان حاصل کنید.

اشتباه ۶: استفاده از رم‌های غیرسازگار یا با سرعت نامناسب

خرید رم‌های سریع‌تر از آنچه مادربورد یا CPU پشتیبانی می‌کند، بدون بررسی Memory Compatibility List، باعث کاهش سرعت به مقدار مجاز توسط کنترلر می‌شود.

مثال: نصب DIMM DDR5 با فرکانس 4800MHz در سرور Gen11 که نهایتاً از آن فقط 4400MHz استفاده می‌کند.

راه حل: همیشه لیست HPE Server Memory Compatibility را چک کنید و رم سازگار با مدل و نسل سرور خریداری کنید.

نکاتی که در انتها لازم است بدانید

• رعایت ترتیب اسلات‌ها (Primary → Secondary → Tertiary)
• تعادل رم بین CPUها در حالت Dual CPU
• استفاده از یک نوع DIMM با رنک و سرعت مشابه در هر CPU
• توجه به رنک و ظرفیت ماژول‌ها
• بررسی iLO و BIOS بعد از نصب رم
• خرید رم سازگار با لیست رسمی HPE

❓ ۱. نحوه تشخیص تعداد کانال‌های حافظه در سرور HP چگونه است؟

در سرورهای HP ProLiant، هر CPU دارای چند کانال حافظه است که تعداد آن به نسل سرور و مدل پردازنده بستگی دارد. برای مثال:
– DL360/DL380 G9 و Gen10 → هر CPU ۶ کانال
– DL360/DL380 G11 (DDR5) → هر CPU ۸ کانال
شناخت تعداد کانال‌ها برای چیدمان صحیح رم و استفاده بهینه از پهنای باند حیاتی است.

❓ ۲. ترتیب نصب رم در اسلات‌ها چگونه است؟

همیشه ابتدا Primary DIMM Slot هر کانال پر شود، سپس اسلات‌های Secondary و Tertiary.
در Dual CPU، توزیع رم‌ها بین CPUها باید متعادل باشد تا از حالت Unbalanced Memory Configuration جلوگیری شود و حداکثر پهنای باند حافظه فعال گردد.

❓ ۳. آیا می‌توان RDIMM و LRDIMM را با هم ترکیب کرد؟

خیر. ترکیب انواع مختلف DIMM در یک CPU باعث کاهش سرعت، شناسایی ناقص یا خطاهای ECC می‌شود. تنها در هر CPU از یک نوع DIMM با رنک مشابه و سرعت یکسان استفاده کنید.

❓ ۴. تفاوت نصب رم در نسل‌های DDR4 و DDR5 چیست؟

DDR4 (G9/10): هر CPU ۶ کانال، ترتیب اسلات‌ها و رعایت رنک اهمیت دارد
DDR5 (G11): هر CPU ۸ کانال، تعادل بین CPUها و فعال شدن Lockstep بسیار حیاتی است
DDR5 دارای معماری جدید، Burst Length طولانی‌تر و مدیریت خودکار ولتاژ است، بنابراین چیدمان صحیح برای بهره‌برداری از تمام مزایا ضروری است.

❓ ۵. چه زمانی رم‌ها با سرعت پایین‌تری کار می‌کنند؟

اگر ترتیب اسلات‌ها رعایت نشود، رنک‌ها نامتوازن باشند یا ترکیب غیرمجاز DIMM استفاده شود، کنترلر حافظه برای حفظ پایداری سیستم سرعت رم‌ها را کاهش می‌دهد. حتی رم‌های DDR5 با فرکانس بالا ممکن است با سرعت پایین‌تر عمل کنند.

❓ ۶. نحوه تشخیص مشکلات رم در سرور HP چیست؟

می‌توانید از ابزارهای زیر استفاده کنید:
– iLO (Integrated Lights-Out): نمایش ظرفیت، سرعت و وضعیت هر DIMM، هشدارهای ECC
– BIOS: بررسی شناسایی کامل DIMMها و فعال بودن همه کانال‌ها
– HPE Insight Diagnostics: تست کامل عملکرد حافظه و پهنای باند

❓ ۷. اگر فقط بخشی از اسلات‌ها پر شود، پهنای باند کاهش می‌یابد؟

بله. هر کانال فعال پهنای باند بیشتری ارائه می‌دهد. نصب رم تنها روی برخی کانال‌ها، باعث کاهش پهنای باند و افت محسوس عملکرد می‌شود، حتی اگر ظرفیت کلی رم بالا باشد.

❓ ۸. آیا می‌توان رم‌های ارتقا یافته را بدون خاموش کردن سرور نصب کرد؟

خیر. نصب DIMM در سرور HP حتماً باید در حالت خاموش و قطع برق انجام شود. DDR4 و DDR5 هر دو از Hot-Plug ماژول‌های مخصوص Storage یا سرورهای خاص پشتیبانی می‌کنند، اما RAM معمولی ProLiant بدون خاموش کردن، آسیب می‌بیند.

❓ ۹. آیا استفاده از رم‌های غیرسازگار باعث آسیب به سرور می‌شود؟

در بیشتر موارد آسیب فیزیکی ایجاد نمی‌شود، اما ممکن است:
– سرور بوت نشود
– سرعت حافظه کاهش یابد
– خطاهای ECC یا هشدارهای iLO ظاهر شود
بنابراین همیشه لیست سازگاری HPE را قبل از خرید و نصب بررسی کنید.

❓ ۱۰. بهترین روش برای ارتقای رم بدون کاهش عملکرد چیست؟

– رعایت Memory Population Rules HPE
– توزیع رم بین CPUها در حالت Dual CPU
– استفاده از رنک و نوع DIMM مشابه
– بررسی iLO بعد از نصب برای اطمینان از شناسایی صحیح ماژول‌ها و فعال بودن همه کانال‌ها